Waarom inwoners geen ‘eigen volk eerst’ bedoelen met het B-woord

Toen ik ‘bestemmingsverkeer’ opperde als middel om een autoluw Amsterdam te realiseren reageerde een raadslid met “raar eigen volk eerst idee.”

Waarom zou je daarmee minder gastvrij of liberaal zijn als stad? Bezoekers weten hun weg naar een stad met bestemmingsverkeer evengoed te vinden zie je  al sinds de jaren 70 in allerlei oude vestingsteden elders in Europa. Ook havenstad Amsterdam met een eeuwenoude traditie als liberale vrijhaven voor andersdenkenden (zelfs andersgelovigen) gaat niet er niet door ‘op slot’. Kennelijk overheerst de 20e eeuwse idee ‘kom je aan mijn auto, dan kom je aan mij’. Maar auto’s zijn toch geen mensen?

Het woord ‘bestemmingsverkeer’ komt maar één keer voor in de autoluw-plannen die volgende week in de raad komen. Als citaat uit de mond van bewoners. Bewonersgroepen die elkaar via wijkcentrum d’Oude Stadt hebben gevonden merken dat het onmogelijk is om begrepen te worden op dit punt. Zodra je het b-woord noemt gaan instinctief de mentale rolluiken naar beneden. Het suggereert een conservatieve agenda. Insprekers begrijpen nu wel dat er andere keuzes zijn gemaakt, maar waaròm dat zo is wordt niet uitgesproken.

Inwoners van Amsterdam zelf bezitten nota bene het minst een auto in Nederland, als je autoloze waddeneilanden niet meerekent. Waarom moet Amsterdam lijden onder het autodenken van elders terwijl we zelf al handelen alsof we in de toekomst leven? Het past juist niet bij Amsterdam om dogmatisme toe te laten. Toch dicteert dit gesloten denken wel de Agenda Autoluw. Wethouder Dijksma, een doorgewinterde topbestuurder, voert exact uit wat de coalitiepartijen willen, daar is ze voor aangenomen. In het coalitieakkoord stond dat er minder parkeerplaatsen komen. Het was de grootste – en misschien wel groenste – campagnebelofte van GroenLinks. En dus levert ze, zonder Amsterdamse eigenwijsheid. Voorbeeldig. Maar wel gedoemd om te falen. 

Stoelendans en waterbed

Heel erg gedurfd en spraakmakend is dat de komende jaren de muziek af en toe wordt uitgezet in de stoelendans van parkerende automobilisten. Telkens als er een straat op de schop gaat worden er plaatsjes weggehaald. Dit feest wordt over vele jaren uitgesmeerd zodat de dans om parkeerplaatsen 24 uur per dag door zal gaan. Slim combineert Dijksma het met het permanente oplappen van de uitgeleefde openbare ruimte en de verzakte kades en wankele bruggen. Campagnebelofte professioneel ingelost, want “hee, omrijden! de kade is hier ingezakt!”

De plannen van de wethouder staan ook bol van de maatregelen om de bezoeker te verleiden tot gewenst gedrag. Meer knips om het doorgaand verkeer te storen, meer alternatieven voor de auto, van alles. Bewoners weten uit ervaring dat knips en omleidingen het autoverkeer alleen verplaatst als een waterbedeffect. Want ook langs de vieze autocorridors wonen mensen die niet meer, maar minder auto’s willen. Gelukkig hebben de bewonersgroepen besloten om zich niet langer door de gemeente tegen elkaar uit te laten spelen. Ze kunnen elkaar eindeloos bevechten, maar beter is het om gezamenlijk te hameren op het algemeen belang: bestemmingsverkeer.

Hoofdkraan of dweilen met de kraan open

Minder parkeerplaatsen en autoverkeer hinderen helpt niet omdat net als bij een stoelendans de deelnemers die ‘af’ zijn nog steeds in dezelfde kamer staan. Automobilisten moeten dus meer rondrijden voor een vrije plek. Met bestemmingsverkeer zou de gemeente aan de hoofdkraan kunnen draaien, nu gaat ze dweilen met de kraan open. Het aanleggen van een wandelboulevard langs één van de grachten is dan vergelijkbaar met een terp om droge voeten te houden. Maar het verlaagt het waterpeil niet. Verwacht hordes toeristen die in groepen die gracht op en neer zullen lopen, terwijl autoverkeer in een lange file er pal naast rijdt. Eindeloos op zoek naar de steeds schaarsere en duurdere parkeerplaatsen. Bezoekers, bewoners, leveranciers blijven elkaar dan letterlijk in de weg zitten.

Dogmatisch denken

Bij het schrijven van de verkiezingsprogramma’s hebben de idealisten zich blind gestaard op het verbeteren van de openbare ruimte terwijl dat het sluitstuk moet zijn. Bewoners hebben vooral behoefte aan lege parkeerplaatsen. Minder blik op straat, maar wacht met minder parkeerplaatsen. Geen voetpad op een toplocatie waar vooral de toeristen (luidruchtig) in een 24 uurs processie van zullen profiteren als alternatief voor een rondvaart. Liever de huidige grachten zoals ze zijn, maar dan met hier en daar een auto geparkeerd. Dat lelijke blik beschermt de rust dan nog een beetje. En leveranciers zullen dan niet meer de stoep voor voetgangers blokkeren of de rijbaan blokkeren waardoor fietsers een stoepje meepakken. Parkeren is een realistisch alternatief voor ze. Ook uitgenodigde bezoekers hoeven dan niet lang te zoeken en de bewoners die slecht ter been zijn kunnen vaker dichtbij parkeren. 

Het verhogen van parkeergeld werkt niet weten we inmiddels, men blijft komen. Menig bezoeker beschouwt een dagkaart als de entree van het pretpark. Het is voor één auto ongeveer evenveel als bij een commercieel pretpark per bezoeker. En dan komen er bij het echte pretpark nog parkeerkosten bovenop. 

Bestemmingsverkeer invoeren kan ook, beargumenteerde ik eerder op deze plek. Maar ik hield geen rekening met het heersende 20e eeuwse autodenken van liberalen en het kortzichtige ‘groen in plaats van blik’-dogmatisme van groenen. 

Bestemmingsverkeer in de praktijk

De bestemmingsverkeer-maatregel kan relatief goedkoop en op korte termijn worden ingevoerd door borden te plaatsen dat alleen bekende of op een parkeerautomaat aangemelde kentekens mogen parkeren in Amsterdam. Toeristen, dagjesmensen, taxi’s, touringcars en in hun auto cruisende Amsterdammers krijgen het dan heel moeilijk. Maar van inwoners, mantelzorgers, leveranciers en genodigde klussers zijn tamelijk eenvoudig de kentekens in te winnen. Ook doorgaand verkeer kan je op kenteken tegenhouden. Een Amsterdammer uit Noord die naar de Johan Cruijff ArenA rijdt heeft de binnenstad niet als bestemming. Ruim voor de IJ-tunnel staat dan een matrixbord waarop de passerende kentekens oplichten die een andere route moeten kiezen.

Een vorm van bestemmingsverkeer op kenteken is geen grotere bedreiging van de privacy dan de huidige situatie omdat elk kenteken nu ook al gescand wordt. Handhavers rijden nu al rond in scanauto’s die effectief kentekens controleren op parkeergeld en allerlei overtredingen. Niet aankomen, want dat werkt. 

De openbare ruimte hoeft niet op de schop voor bestemmingsverkeer. Al het geld is nodig voor het herstellen van de kades en bruggen. De tot heilig verklaarde ‘doorstroming’ is er ook bij gebaat als er tijdens de reparaties minder autoverkeer de stad in komt. 

Reinder Rustema is inwoner van Westerpark

In het coalitieakkoord 2018 ‘Een nieuwe lente, een nieuw geluid’ staat wel een soort hint naar bestemmingsverkeer.

RVV-ontheffing blijft

De wethouder heeft gesproken. De RVV-ontheffing blijft. Ik schreef er jaren geleden al eens over hier. Wel met een extra waarschuwing aan de misbruikers dat ze er niet mee mogen parkeren.

Zie deze brief van de wethouder.

Dit neemt echter niet weg dat er op verschillende plaatsen in de stad sprake is van overlast. Om deze overlast te beperken zijn de beleidsregels begin 2019 op een aantal punten aangescherpt. Deze aanscherping van de beleidsregels betrof:

• het verduidelijken van de voorwaarden bij de ontheffing en

• het vervangen van de categorie ‘diverse’ door een uitsluitende lijst ‘bijzondere situaties’;

• het toevoegen van het telefoonnummer van de ontheffinghouder op de bewijskaart zodat bij twijfel contact opgenomen kan worden met de ontheffinghouder.

Het blijkt helaas dat nog steeds soms sprake is van onduidelijkheid over de voorwaarden bij het gebruik van de RVV-ontheffingen. Zowel de politie en onze eigen handhavers ervaren dat een deel van de ontheffinghouders de indruk heeft dat met de ontheffing (onbeperkt) op de stoep geparkeerd kan worden. Dit is niet het geval: de RVV-ontheffing mag alleen — als geen parkeerplaats beschikbaar is— gebruikt worden voor het direct laden en lossen bij de werklocatie als daarbij de doorgang voor overige weggebruikers niet gehinderd wordt. Bovendien moet ook in dat geval de auto bij het eerste verzoek van handhavers of politie verplaatst worden. Om deze onduidelijkheid weg te nemen wordt per december 2019 de bij de ontheffing geleverde bewijskaart aangepast: In het vervolg wordt prominent op de voorzijde van de bewijskaart vermeld dat met de RVV-ontheffing niet geparkeerd mag worden.

Overigens heb ik ook al een oplossing bedacht voor de RVV-ontheffing.

Statiegeld in Amsterdam

Op 1 mei 2019 schreef ik op Centrum Begroot het voorstel om lokaal statiegeld in te voeren. In Het Parool van 22 oktober 2019 staat dat de gemeente dit overweegt.

Dat is verbazend omdat de reactie op 10 juli 2019 op mijn plan was dat het niet haalbaar is:

Het plan ‘Statiegeld heffen op verpakking meeneem-eten en -drinken’ is helaas niet haalbaar binnen Centrum Begroot. Alleen de landelijke wetgever kan ondernemers verplichten om statiegeld op een verpakking in rekening te brengen. In het najaar van 2020 zal de staatssecretaris voor Infrastructuur en Waterstaat een besluit nemen over het invoeren van statiegeld op plastic flessen. Het is voor de gemeente niet mogelijk om bovenop deze ontwikkeling ook zelf nog verdergaande verplichtingen in te stellen.

Snorfiets kan prima op de rijbaan (Nederlands Dagblad, 27 september 2019)

Als gemeenten de snorfiets van het fietspad halen, is het wachten op het eerste serieuze ongeluk tussen een snorfiets en een vrachtwagen, zegt de Bovag, belangenbehartiger van bedrijven in de autobranche (Nederlands Dagblad 25 september).

Terwijl de cijfers juist laten zien dat er nu al veel minder serieuze ongelukken zijn. Eigenlijk zegt de Bovag-woordvoerder dat we automobilisten niet mogen vragen de helft van de maximumsnelheid te rijden als ze een snorfietser niet veilig kunnen inhalen. Waarom niet? Een maximumsnelheid is geen minimumsnelheid. Iedereen die denkt dat een bord met 50 erop betekent dat je 50 móet rijden, is een groot gevaar voor de verkeersveiligheid.

Op 60 procent van de straten in Amsterdam delen auto’s en snorfietsen al de rijbaan omdat er geen fietspad is, zoals in woonstraten. Net zoals in al die landen zonder zo’n fietspadennetwerk.

Dat gaat heel goed omdat automobilisten gewoon rekening houden met zwakkere weggebruikers. Niemand duwt expres een ander van de weg. De spectaculaire daling in ongelukken bewijst ook dat men ook goed rekening houdt met de trage snorfietsen. 

Het fatale ongeluk tussen vrachtwagen en snorfiets waar de BOVAG mee dreigt is nu juist minder waarschijnlijk. De snorfietser rijdt goed zichtbaar voor de vrachtwagen en komt niet plots vanuit de dode hoek rechtsachter. 

Schoenmaker blijf bij je leest, in je garage. Laat uitspraken over de verkeersveiligheid over aan anderen.

Valet parking in Amsterdam West

Auto’s staan gemiddeld 23 van de 24 uur per dag stil. In West zijn er bewoners met een parkeervergunning die hun auto alleen gebruiken om in het/een weekend de stad uit te gaan. Vertrek en aankomst zijn doorgaans redelijk ingepland. Ook zijn er ouderen die voor de deur willen in- en uitstappen, maar dat is bij hoge parkeerdruk niet te doen.

Daarom heb ik het volgende voorstel gedaan op de website West Begroot:

Organiseer een valet-parking dienst als pilot die de auto van parkeervergunninghouders wegbrengt

Daardoor worden parkeergarages maximaal gebruikt en komt er ruimte op straat.

Nu zijn parkeergarage onderbezet. De Van Beuningenpleingarage heeft bijvoorbeeld sinds de verhoogde parkeertarieven steevast minstens 100 plaatsen vrij omdat er op straat ruimte is gekomen voor de vergunninghouders. Die parkeren liever voor de deur natuurlijk.

Zelf parkeren in de garage is voor de automobilist vaak net een stap te ver. Letterlijk iets te ver lopen. Of het voelt eng om als vrouw alleen ’s avonds door een parkeergarage te dwalen. Juist voor het uitje (naar camping Bakkum, familiebezoek ofzo) wordt er allerlei bagage in- en uitgeladen, voor de deur. Om na thuiskomst de auto ook nog eens weg te brengen is dan extra gedoe zonder dat het iets oplevert.

Perspectief op werk

Het kan uitgevoerd worden door werknemers die nu moeilijk werk vinden (Pantar.nl is daarin gespecialiseerd). De valet is dan iemand die niet stil kan zitten, maar de stress van bijvoorbeeld pakket/maaltijdbezorging niet aan kan. Zo iemand heeft wel een rijbewijs, maar niet de vaardigheden om als taxichauffeur te functioneren. In een team werken lukt ze ook niet, maar je kan ze wel voor een boodschap sturen. Autonoom kunnen ze duidelijke taakjes goed uitvoeren. Dankzij een goede verzekering is eventuele schade aan je auto gegarandeerd gedekt. De werknemer kan je via de site evalueren zodat die carrière maakt door het goed te doen. Je kan je favoriete die je vertrouwt boeken.

Auto te volgen en altijd op te halen

De autosleutel wordt door de valet in een speciaal kluisje met cijferslot aan een wiel gemaakt zodat je eventueel zelf de auto kan ophalen. Die sleutelkluis heeft ook gps zodat je altijd kan achterhalen waar je auto gebleven is en of die wel zonder omweg of treuzelen naar de bestemming rijdt. Zodra je de valet boekt krijg je de gps-lokatie van de valet vanaf een uur tevoren. Op een site kan je de routes van de auto (het kluisje in feite) op de kaart van Amsterdam (terug)zien, met alle tijden/snelheden etc. Je hoeft de valet niet zelf de sleutel te geven als je daar geen zin in hebt. Dan maak je het kluisje zelf vast aan je auto en kies je een cijfercode die je doorgeeft aan de valet.

Beloon elke dag dat de auto niet op straat staat

Elke dag dat een vergunninghouder een parkeergarage gebruikt wordt er een klein bedrag in mindering gebracht op de volgende termijn van de parkeervergunning, als extra motivatie. Wel met een bodembedrag, de helft van de parkeervergunning bijvoorbeeld. Anders kan je altijd gratis een auto parkeren zonder zelfs kosten aan de parkeervergunning te hebben.

Als de pilot slaagt kunnen de lopende kosten uit het Mobiliteitsfonds (tjokvol met miljoenen aan parkeerinkomsten) gefinancierd worden.

Nodig voor een uitgebreide pilot:
– 100 parkeervergunninghouders die dit willen (uitnodigingsbrief naar allemaal)
– 100 kastjes met gps, kluisruimte en slimme bevestiging aan auto’s
– een website voor de 100 deelnemers om sessies te boeken, het kastje te kunnen volgen, taken uit te delen aan de valets
– een personeelsmanager bij Pantar
– een dozijn zorgvuldig geselecteerde werknemers die hiervoor geknipt zijn
– evenveel GVB-abonnementen voor dat dozijn valets
– verrekening van de korting voor vergunninghouders

Baten-lasten

Het lijkt misschien duur om zo’n valet tientallen euro’s te betalen om een auto honderden meters of hoogstens een paar kilometer te laten verplaatsen. Maar dat kan ruimschoots uit als daarmee een parkeerplaats op straat een of twee weken vrij komt. Als de parkeerdruk omlaag gaat kunnen parkeerplaatsen makkelijker opgeheven worden. De 100 leegstaande parkeerplaatsen in de Van Beuningenpleingarage zijn helemaal kostbaar. Daarnaast is het een uitkomst voor bewoners die slecht ter been zijn. Er is minder kostbaar aanvullend openbaar vervoer (AOV) nodig als ze zelf kunnen rijden omdat ze voor de deur in- en uit kunnen stappen. Met AOV kan je als 75-plusser je familie buiten Amsterdam zelfs niet eens bezoeken. Kan dan weer!

Light versie
Om een kleine pilot binnen de gestelde termijn uit te voeren is het ook mogelijk om te werken met een groep parkeervergunninghouders die het aandurven zonder het kastje/kluisje en met veel zelf regelen met de valets in een WhatsApp groep.

In dat geval heb je alleen een uitnodigingsbrief naar de vergunninghouders, een handvol valets, hun Pantar-manager en hun GVB-abonnementen nodig.

Oplossing voor de RVV-verkeersontheffing

In Amsterdam, maar ook in andere steden, zie je vaak bedrijfsauto’s geparkeerd waar het niet mag volgens de wet (RVV). Daar kan een ondernemer dan makkelijk (formulier hier) en goedkoop (€230 per jaar sinds 2019) een ontheffing voor aanvragen. Dus nooit meer gewoon parkeren, maar altijd op de stoep (want dat is dan goedkoper). Ik schreef hier twee jaar geleden al twee keer over. In Amsterdam zal het eerder erger worden als er parkeerplaatsen worden opgeheven. Die moeten immers aan de openbare ruimte worden gegeven als groen of stoep. Extra ruimte voor de auto’s met RVV-ontheffing om te parkeren, waar nu nog een geparkeerde auto staat.

Maar wat is de oplossing? Vroeg Claudiarefos mij op Twitter:


Het mag duidelijk zijn dat veel ondernemingen een probleem hebben als deze praktijk van vele jaren van de ene op de andere dag afgeschaft wordt. Hoe dit af te schaffen?

Verantwoordelijkheid verdelen

Ten eerste zijn niet alleen de ondernemers met een ontheffing verantwoordelijk voor dit probleem, zoals nu, maar moeten ook de ontvangers van de goederen of diensten hun verantwoordelijkheid nemen.

Sommige leveranciers komen incidenteel, veel zijn structureel. Denk aan De Kweker of de bierbrouwers die een rondje langs de horecaklanten rijden.

Frequente leveranciers

Laten we beginnen met de eerste categorie, die voorspelbaar en regelmatig leveringen doet. Het is voortaan aan de ontvangende partij om een oplossing te verzinnen. Die oplossing moet dan ook ondersteund worden door de buurt en rekening houden met het algemeen belang. Voor elk van de leveranciers moeten ontvangende ondernemers dan openbaar maken welke oplossing ze kiezen.

Laat elke ondernemer met leveranciers zelf publiceren hoe ze de leveranciers opvangen, bijvoorbeeld onder ‘contact/route’ op de eigen webpagina. Eigen verantwoordelijkheid, een ‘leveranciersplan’.

Daar kunnen de buurtbewoners op reageren. Om de ontvangers te helpen geef je ze als gemeente een keuzemenu waar ze zich door kunnen laten inspireren.

  • Niks doen, geen leveranciers meer. Werknemers gaan bijvoorbeeld voortaan zelf langs de leverancier of een afgesproken verdeelpunt om daar een doos op te halen en mee te nemen. Op de fiets, onder de arm, met eigen auto, met een steekwagentje of handkar. Goeie zet om de harten van de buren te winnen!
  • Een parkeerplaats veranderen in een laad- en losplek. Dan moet ook gelijk het verwachte gebruik ervan aangegeven worden, zodat andere ondernemers daar ook op terecht kunnen. Zo’n plek moet maximaal gebruikt kunnen worden. De ontvangers organiseren dat onderling, in samenspraak met de leveranciers.
  • De leverancier levert voortaan niet meer met een auto maar met een voertuig waarvoor (nog) geen beperkingen voor zijn in de RVV (een bakfiets bijvoorbeeld).
  • Leveren via het water, waar mogelijk.

Voor de incidentele RVV-ontheffingen ‘werkzaamheden aan adres’ moet een andere oplossing dan de RVV-ontheffing komen. Die bestaat eigenlijk al. Je kan een parkeerplaats reserveren voor een dag. Een gemeentelijke dienst ramt dan een paaltje in de grond (of maakt er een klinker voor kapot!) met daarop een bord waarop het kenteken genoemd wordt waarvoor de parkeerplaats is gereserveerd. Rust alle parkeerplaatsen gaandeweg uit met een tegel waar het bord in vast geklikt wordt door de ontvanger van de dienst. Af te halen bij het Stadsloket (na inleveren van een borg). De scanauto’s van de parkeerdienst kunnen controleren of er niet mee gefraudeerd wordt. Deze oplossing is nu veel te duur, maar zou ongeveer zo duur moeten zijn als een dagkaart parkeren. Frequente gebruikers kunnen een eigen bord blijven gebruiken waarop ze zelf de datum en het vergunningsnummer aanpassen. Iedereen moet dat laatste nummer kunnen checken via amsterdam.nl en daar het 06-nummer kunnen vinden van de aanvrager.

Sommige gewone consumenten hebben ook frequente dienstverleners. Aanvullend openbaar vervoer bijvoorbeeld. Dergelijke dienstverleners moeten zelf met een oplossing komen. Een legale oplossing is bijvoorbeeld om gewoon stil te staan op de rijbaan. Dat achterop komende automobilisten gaan claxoneren (wat strafbaar is) is dan niet het probleem van de leverancier. Als dit praktijk wordt zullen veel minder taxi’s kleine straatjes/grachten als doorgaande route kiezen zoals nu. Het wordt dan rustiger terwijl bestemmingsverkeer, met wat geduld, nog steeds overal kan komen.

Incidentele dienstverleners

Dan hou je nog het gebruik van de stoep waarbij het voertuig zelf nodig is. Denk aan verhuizingen, steigerbouwers, hydraulische kranen voor gevelonderhoud, glazen wassen en dergelijke. Die parkeren nu ook doodleuk op de stoep ‘omdat het niet anders kan’. Vaak gebeurt dit ook nog eens in combinatie met anderen die een RVV-ontheffing hebben zodat er als voetganger geen doorkomen meer aan is. Laat ze daarom per geval (makkelijk!) een ontheffing aanvragen en beargumenteren dat het niet anders kan en er geen conflict is met anderen die op hetzelfde moment ook met een ontheffing op die plek bezig zijn. Ook moeten ze aangeven wat ze doen om de doorgang voor voetgangers en fietsers mogelijk te houden. Kortom, maak een plan (of huur iemand in die dat vaak doet). Iedereen kan daar bezwaar tegen maken en het tegenhouden. Om te voorkomen dat er vetes tussen buren worden uitgevochten hiermee is er een ‘hoger beroep’ mogelijk. Een onafhankelijke commissie bekijkt dan nog eens of de voorgestelde oplossing in het algemeen belang is. De commissie stelt dan een oplossing voor en beargumenteert dat.

De incidentele dienstverleners zijn in de meeste gevallen ook degenen die gewone consumenten bedienen. Deze moeten zelf een oplossing verzorgen voor hun bezoek. Een parkeerplaats reserveren bijvoorbeeld, zoals hierboven beschreven. De leverancier vraagt dan zelf ‘heeft u een plekje voor me gereserveerd?’ Ze riskeren namelijk een boete, een onhandige plek of dat ze op het ingeplande tijdstip niet aan het werk kunnen.

Calamiteiten

Als laatste categorie heb je ook nog de calamiteiten. De spreekwoordelijke gesprongen gas- of waterleiding. Het lijkt me dat in dergelijke situaties de politie zelf goed kan beslissen of dit toegestaan is of niet. In veel gevallen zijn ze zelf al als eerste ter plekke. Geef dergelijke dienstverleners geen vergunning voor altijd/overal, want dan gaan ze na het verhelpen van de calamiteit ergens lunchen zonder netjes te parkeren en parkeergeld te betalen. Bij andere klussen die geen calamiteit zijn parkeren ze dan ook doodleuk op de brug over de gracht in plaats van betaald een gracht verder. Om dan met de gereedschapskist op wieltjes een stuk te moeten lopen…

Mijn deelname aan Centrum Begroot

Op de burgerparticipatiesite van de gemeente Amsterdam heb ik een plan bijgedragen om statiegeld in te voeren in Amsterdam. Om afval te voorkomen lokaal statiegeld invoeren.

Het plan kreeg genoeg stemmen om te kwalificeren voor een ‘haalbaarheidstoets’ door een ambtenaar. Er is een antwoord op gekomen dat niet bij het plan zelf is verschenen, maar ik ontving het wel per e-mail:

Goedemiddag Reinder Rustema,
 
U heeft het plan “Statiegeld op verpakking meeneem-eten en -drinken” via  Centrum Begroot ingediend.
Stadsdeel Centrum vindt het belangrijk dat alleen plannen doorgaan naar de volgende ronde die we daadwerkelijk binnen de gestelde voorwaarden kunnen realiseren. Tijdens de haalbaarheidstoets is bekeken welke plannen uitvoerbaar zijn.
 
Het plan, Statiegeld op verpakking meeneem-eten en -drinken, is niet haalbaar binnen Centrum Begroot.
Statiegeld is niet wettelijk geregeld. In het Verpakkingenbesluit is een paragraaf opgenomen waarin staat dat er statiegeld wordt geheven op kleine plastic flesjes maar deze paragraaf is nooit in werking gezet. Dit o.a. omdat  het bedrijfsleven geen voorstander is van statiegeld.
 
Winkels en horecabedrijven die meeneem eten en drinken verkopen zijn niet doormiddel van een vergunning te verplichten om statiegeld in te voeren
(winkels hebben geen vergunningen en horecavergunningen zijn gebaseerd op de APV waar milieubescherming geen rol speelt).
Het is alleen mogelijk om op basis van vrijwilligheid statiegeld in te laten voeren.
Omdat statiegeld een product bij aankoop duurder maakt, zal het alleen mogelijk zijn wanneer alle winkels en horecabedrijven dit vrijwillig, tegelijkertijd statiegeld invoeren. Uw project is daardoor niet haalbaar binnen de termijn van 1 jaar, één van de spelregels van Centrum Begroot.
 
De gemeente Amsterdam heeft zich wel aangesloten bij de club van o.a. gemeenten dat probeert de staatssecretaris te om een verdergaande statiegeldregeling in te voeren (op blik en plastic flesjes).
 
We willen u alsnog hartelijk danken voor uw interesse in Centrum Begroot en het indienen van uw plan.
We  hopen van harte dat u  https://centrumbegroot.amsterdam.nl/ blijft volgen. 
Vanaf 9 juli kan u op de site zien welke plannen door de stadsdeelcommissie zijn gekozen.
 
Graag tot dan!
 
Met vriendelijke groeten,

Dat is dus een antwoord waar ambtenaren goed in zijn. De werkelijkheid beschrijven. Wat mogelijk is binnen de bestaande kaders. Begrijpelijk, want dat hoort bij hun rol. Ze zouden hun boekje te buiten gaan als ze dingen zouden doen die niet binnen het door hun baas (de wethouder) of diens baas (de gemeenteraad) zijn toegestaan.

De redenering in de haalbaarheidstoets is om aan te tonen waarom iets niet kan. Dat is makkelijk, want dat is altijd wel mogelijk. Het antwoord zou moeten zijn we weten niet of het mogelijk is om voldoende lokale ondernemers over te halen binnen een jaar en een werkende inzameling op te zetten. Dat weet je pas nadat je het serieus geprobeerd heb. Dat is nou precies waar dit Centrum Begroot-project voor is, toch?

Huur mij maar een jaar in om de lokale ondernemers te overtuigen om op vrijwillige basis mee te doen en let maar eens op! Ik ben activistisch immers. Flesjes met stickertje voor €0,25 extra verkopen is een kleine moeite voor ondernemers. Beperk je tot de implusaankopen bij toeristische winkeltjes, de supermarkten sla je over. Inzameling doe je op andere plekken, waar er ruimte voor is. Bijvoorbeeld op de steigers van rondvaartboten. Dan krijg je korting op je kaartje of andere aankopen. De bulk wordt dan verzameld via Plastic Whale en bij de daklozenopvang en dergelijke. Of misschien op een andere manier. Mijn punt is, je weet tevoren niet of het mogelijk is. Dat vergt een tijdje trial-and-error. Daar is dit budget perfect voor. Als het faalt is dat ook niet erg.

Wat voor ambtenaren erg makkelijk is, en volgens mij ook erg leuk, is eventjes een redenering opschrijven waarom iets NIET mogelijk is. Dat kan ik ook wel doen, bij de meeste plannen op Centrum Begroot. Maar daar is dat budget toch niet voor?

Voor mij als participerende, goedwillende burger komt het aan als een stomp in het gezicht. Ja, leuk zeg, die burgerparticipatie. Laat mij nou even lekker experimenteren met dit budget en ik zal aantonen of het mogelijk is. Of niet, maar dat is ook leerzaam. Dan weten we meer over de problematiek. Misschien komt er wel een andere mooie oplossing uit.

Raadsadres over auto’s niet het centrum in sturen

Dit raadadres staat geagendeerd bij de gemeenteraad van Amsterdam, de vergadering van 23 januari 2019.

Geachte gemeenteraad, commissie Mobiliteit, Luchtkwaliteit en Duurzaamheid,

Erik Bouwer vroeg zich op 26 december 2018 af waarom de Bijenkorf-file moet kunnen, vergezeld van een foto van de file met daarop een Mercedes met een kenteken uit München. In reactie daarop reconstrueerde ondergetekende aan de hand van Google Streetview wat een toerist vanuit München aan bewegwijzering krijgt te zien. Dit brengt toeristen naar de Bijenkorfgarage en niet naar alternatieven die beter zijn voor Amsterdam.

Voor het stadhuis staan borden die aanmoedigen om door te rijden. Dit moet snel beter.

Waarom moet dit de stad in kunnen? Let wel, het staat stil. pic.twitter.com/QjP7jsSP2x— stadsbewonor (@stadsbewonor) December 26, 2018

Op de borden langs de snelweg staan verwijzingen naar ‘centrum’ en het OLVG-ziekenhuis. Er staat geen verwijzing naar een P+R. Het gaat om de route München- Amsterdam, aanbevolen door navigatiesoftware.

Waarom is een ziekenhuis belangrijker dan een
parkeerplaats? Ambulances weten de weg wel naar het
ziekenhuis bij een urgentie. Aanstaande vaders hebben de
route (in gedachten) vaker tevoren gereden dan ze het
uiteindelijk zullen rijden. De volksgezondheid is er beter bij
gediend om niet vanaf de ring naar het ziekenhuis te
verwijzen, maar naar een P+R bij de ring. Dit voorkomt veel luchtvervuiling, geluidsoverlast en verkeersongelukken. Is het een bureaucratische nationale regel om vanaf de snelweg ziekenhuizen aan te geven? Ook als dit onzinnig en onwenselijk is? Heeft Amsterdam hier iets over te zeggen?

Het laatste stuk van de route is het pikantst. Voor het stadhuis staat een groot bord met veel parkeerbeloftes.

Als láátste optie wordt de parkeergarage Stadhuis genoemd (waar het bord vlak voor staat). Eerst Rembrandtplein. Er wordt een parkeerroute beloofd die ringvormig is. Met andere woorden, je kan rondjes rijden door het centrum tot je een plaatsje hebt gevonden. Dat heeft natuurlijk de voorkeur van de bezoeker. Daarna wordt de Bijenkorf nog eens genoemd. Als ‘Burgwallen route’ zal dit blijven gelden staat op amsterdam.nl.

Deze drie opties moeten verdwijnen. Eerst moeten bezoekers de parkeergarage daar in gestuurd worden. Aangezien er geen mogelijkheden zijn om af te slaan is het overigens niet nodig om de P-route in herinnering te roepen.

Het wordt nog erger, want degenen die de Stadhuis garage in willen rijden zien nog een extra ontmoediging om dat vooral NIET te doen. Er staat een bord met de belofte van een parkeerterrein 1500 meter verderop met de naam ‘Centrum’. Geen parkeergarage (een P met een dakje), maar een parkeerterrein. “Parkeerterrein Centrum, dat willen we!”

Dit bord is geen hoofdschuldige van de Bijenkorf-file, maar moet om te beginnen verdwijnen. Het is symptomatisch voor een erfenis uit het verleden waarbij elke automobilist tot in het centrum moest kunnen rijden. Dat kan echt niet langer.

Een oplossing zou ook kunnen zijn om een extra P+R in te richten bij station Sciencepark. Als het rangeerterrein daar krimpt dan komt er ruimte om te parkeren als auto’s vanuit de tunnel omhoog kunnen naar een eigen parkeerterrein of zelfs garage.

Mijn verzoek is:

– vervang het OLVG op de borden voor P+R (RAI of Zeeburg volgens amsterdam.nl)
– leg een P+R Science Park aan om de lancune tussen RAI en Zeeburg in te vullen
– stop de voorgenomen parkeerroute ‘Burgwallen’, de suggestie van een ‘parkeerring’ veroorzaakt problemen omdat het een aantrekkelijke belofte is: “even doorrijden, misschien lukt het nog verderop in het centrum! Daar is een parkeerterrein.”
– verwijs alleen naar parkeergarages langs de autocorridors (Plushoofdnet), dus nog wel Stadhuis en Markenhoven, maar geen Bijenkorf, Rembrandtplein, of Rokin ooit. Die moeten op eigen kracht vol raken, liefst met reservering vooraf voor een aangegeven tijdsslot (met ‘uitverkocht’ soms).

Zeker gezien de ambitie om auto’s in het centrum te ontmoedigen is het onverstandig om autoverkeer te lokken met een parkeerplaats. Als er verwijzingen naar een parkeergarage overblijven, dan moet het naast een autocorridor zijn en vooral naar een P+R.

Met vriendelijke groeten,
Reinder Rustema – Amsterdam

Inspraak over autoschip voor 4000 parkeerplaatsen

Bij agendapunt 32 “Kentekenonderzoek S100 resultaten” op 13 september 2018 sprak ik in bij een commissievergadering van de gemeenteraad van Amsterdam. Er is ook een verslag van.

Met als voorstel een autoschip te kopen. Als alternatief voor de op te heffen duizenden parkeerplaatsen. Voor 7 miljoen euro kan je daarmee minstens 4000 parkeerplaatsen in 1 klap realiseren boven de Coentunnelingang. 7 miljoen is wat het straatparkeren in krap 2 weken oplevert. Vergunninghouders uit het centrum die niet dagelijks forensen verleid je financieel om daar bijna gratis te parkeren. Zodat ze geld over hebben om met Car2Go of de fiets uitstootvrij de auto in die drijvende parkeergarage te zetten. Ik bedoel het dus niet als P+R! Want om bezoekersverkeer te voorkomen stelde ik iets anders voor. Bestemmingsverkeer-op-kenteken.

Als het autoschip niet gelijk vol staat met auto’s dan kan je het ook gebruiken als feestlokatie. Aangezien de rafelranden van Amsterdam aan het verdwijnen zijn is dit te gebruiken als een tijdelijke lokatie. Met een parkeergarage op een lager dek en prachtig uitzicht over de haven.

Voor de parkeervergunninghouders die ervoor kiezen om hier hun auto te parkeren is het ook mogelijk een boemeltreintje op te zetten naar Centraal Station. Er ligt al een goederenspoor dat daarvoor te gebruiken is. Als er dan een frequente en betrouwbare verbinding ontstaat kan je dit ook gebruiken om toeristen naar het centrum te brengen die uit hun touringcar of riviercruiseship stappen op deze plek. Er is daar namelijk al een overstapplek gemaakt voor de passagiers van riviercruiseships die met een touringcar naar de bollen enzo gaan.

Omdat parkeervergunninghouders besparen op hun parkeervergunning kunnen ze geld uitgeven aan ‘valet parking’. De vrije markt kan daarin voorzien. Minstens bescheiden in de vorm van een bevriende student die wat wil bijverdienen, maar mogelijk verschijnt er een app en wordt Amsterdam-brede ‘valet parking’, gestroomlijnd met verzekeringen en garanties. Het autoschip zorgt dat er een markt voor ontstaat.

Een autoschip als oplossing stelde ik voor het eerst voor in het Parool van 29 januari 2015. Ook op Amsterdam Centraal.


Een aangepast voorstel schreef ik ook in Het Parool op dinsdag 16 juli 2019 naar aanleiding van het sluiten van de Hemwegcentrale en nieuwe plannen voor die omgeving:

Als er geen schepen meer achter de Hemwegcentrale afmeren om steenkool uit te laden, kan er aan de Petroleumhavenweg een afgeschreven autoschip worden neergelegd als parkeergarage voor auto’s die niet meer in het centrum mogen parkeren. Er ligt al een spoorlijn om een pendeltreintje naar het CS overheen te laten rijden. De ultieme P+R!
 
Het bovenste dek kan goed gebruikt worden voor festivals zonder dat er parken voor bezet en vernield hoeven worden. Lekker industrieel, met ruime parkeergelegenheid én een mooi uitzicht.
 
Natuurlijk is zoiets tijdelijk, zoals het een ‘rafelrand’ betaamt. GroenLinks houdt van rafelranden aan de stad. Goeie investering, want het schip behoudt zijn oudijzerprijs wel. Laatste keer dat ik keek op een schepenmarktplaats stond er een tweedehandsje uit 1995 voor 8 miljoen dollar met ruimte voor 4.363 auto’s te koop. Dat zijn twee weken aan parkeermeteropbrengsten die nu naar het Mobiliteitsfonds gaan.

Natuurlijk heb ik het ook gemaild naar de wethouder. Daar is het geregistreerd.

Mijn zienswijze op het Ontwerpverkeersbesluit ‘Snorfiets naar de Rijbaan’ in Amsterdam

Vanaf 14 augustus tot en met 24 september 2018 kon men een ‘zienswijze’ indienen op het Ontwerpverkeersbesluit ‘Snorfiets naar de Rijbaan’. Ik reageerde op een stukje in de Tweede Hugo de Grootstraat.

LS.

Ik ken de situatie in de Tweede Hugo de Grootstraat erg goed sinds 1996. Ik begrijp ook waarom ervoor gekozen is om de snorfiets ter hoogte van nummer 19 alvast naar het fietspad te sturen. Fijn voorsorteren voor de Nassaukade waar die weer op het fietspad moet. Goed voor de doorstroming? Alleen op een lege kaart waar je het verkeer niet ziet.

Niet zichtbaar is de afstelling van het verkeerslicht, de enorme fietsdrukte tijdens de spits en de door de rotonde eerder gedoseerde auto’s. Voor fietsers gaat het licht heel kort op groen. Het hele fietspad tot aan nummer 19 staat vol met wachtende fietsers tijdens de spits (ik heb op 22/3/17 een filmpje getwitterd als rrustema). Als het licht op groen gaat en je passeert net nummer 19 dan is die weer rood als je bij het stoplicht bent! En dat is dan zonder file fietsers.

Een paar maanden geleden was er een politieactie daar om fietsers te beboeten die over de supersmalle stoep naar rechts gaan om de meute wachtende fietsers die rechtdoor gaan te passeren. Daar is immers een basisschool en tijdens de spits lopen daar veel kinderen naar school. Over de stoep kan echt niet, hoewel begrijpelijk omdat afslaan naar rechts op plekken met ruimte doorgaans wel mag.

Haal daarom de snorfietsers uit de rij en laat ze tussen de auto’s wachten bij het stoplicht. Dat maakt de rij korter. En snorfietsers passeren de rij fietsers nu al over de rijbaan om vooraan bij het stoplicht te kunnen staan. Als het licht op groen gaat dan dringen sommige snorfietsers ook door de meute fietsers voor om die paar seconden groen niet te missen. Omdat fietsers instinctief uitwijken voor ze en snorfietsers veel makkelijker kunnen optrekken vanuit stilstand (met brullende motor).

Juist omdat ze altijd voordringen en snel optrekken is er ook geen conflict tussen afslaande snorfietsers (als die al wachten op rood!) en fietsers die rechtdoor rijden omdat ze doorgaans vooraan staan. Ze dringen soms ook via de stoep voor. Het is al erg als fietsers dat doen, maar helemaal als snorfietsers het doen. De meeste fietsers staan overigens als makke schapen in een rij, ook die af gaan slaan.

Als laatste is het ook veel logischer. Want de snorfietsers rijden het hele stuk vanaf de A10 al over de rijbaan volgens SNOR. En als ze rechtdoor blijven rijden (weinigen slaan nu af) dan moeten ze na het kruispunt weer terug naar de rijbaan! Dit kleine drukke stukje moeten ze dan op het fietspad? Niet uit te leggen. Ook moeten ze in de andere richting daar wel op de rijbaan. Dat is heel gek als ze daar rijden. De snorfietsers aan de andere kant van de weg kan ze in twijfel brengen over het bord dat ze net hebben gezien. Moet ik hier wel rijden? Heb ik het bord wel goed begrepen?

Overigens, het is met auto’s niet zo druk op die plek. Want die komen heel gedoseerd aanrijden omdat ze op de rotonde (Frederik Hendrik/Tweede Hugo de Groot) voorang moeten geven aan fietsers. Ze staan (niet alleen tijdens de spits) eindeloos te wachten tot er een gaatje valt in de stroom fietsers (die rotonde is een genot voor fietsers). Als je aan komt fietsen naar de Nassaukade ter hoogte van nummer 19 staat het tijdens de spits al vol met fietsers (belangrijke fietsader vanuit West) terwijl er nog geen auto’s in de rij staan op de rijbaan. Er is dus genoeg ruimte voor snorfietsers om langs die paar auto’s voor te dringen tot aan de stopstreep. Zeker als je daar een speciaal snor- en bromfietsen wachtvak maakt voor de auto’s! Zou mooi zijn om het nieuwe snorfiets icoon dan daar naast die voor de bromfiets op het wegdek te schilderen. De foto daarvan is prachtig voor op publicaties.

UPDATE 17 december 2018

Het antwoord van de wethouder:

De indieners geven aan het niet eens te zijn met de locatie van het doorsteekje in de Tweede Hugo de Grootstraat (ter hoogte van nummer 19). De doorstroming op het fietspad op de kruising Tweede Hugo de Grootstraat – Nassaukade is in de huidige situatie al onhoudbaar. Invoegend snorfietsverkeer maakt de situatie nog erger. Hetzelfde bezwaar maken indieners voor andere zijstraten van de Nassaukade.

De Nassaukade behoort tot de zogenaamde doorstromingswegen, waarvan het college heeft besloten voorlopig de maatregel nog niet in te voeren. Dit houdt in dat de snorfietsers die vanuit de zijstraten de Nassaukade naderen op een veilige locatie van de rijbaan het fietspad op moeten om hun weg te kunnen vervolgen. Deze doorsteekjes zijn in samenspraak en op advies van de Centrale Verkeerscommissie op de meest veilige locaties bepaald.

Hoewel het college zich realiseert dat op de door indiener aangegeven locatie veel fietsverkeer is, ziet het geen aanleiding om in deze situatie de voorgestelde alternatieve oplossing te kiezen en de snorfietsers op de rijbaan te laten. Het college acht het in het belang van de verkeersveiligheid wanneer de snorfietser vanuit alle aanrijroutes van de doorstromingswegen in het gebied op eenzelfde manier zijn weg naar het fietspad kan vinden.

Aan de invoering van de maatregel koppelen we een uitgebreid monitorings- en evaluatieonderzoek. Dat onderzoek beschrijven we in hoofdstuk 8.

Bron: pagina 75 Nota van Beantwoording

En meer in het algemeen, op pagina 17:

In samenspraak met de Centrale Verkeerscommissie is onderzocht op welke locatie de snorfietser die uit één van de zijstraten komt, het veiligst kan invoegen op het fietspad dat naast de corridors ligt. De uitkomst is dat het veiligst is om dit te doen voordat men vanuit een zijstraat de corridor opgaat. Zo voorkomen we dat de snorfietser zich bij verkeerslichten tussen de auto’s moet opstellen en vervolgens bij groen licht met een afslaande beweging door het fietsverkeer heen het fietspad op moet komen.

Mijn voorspelling is dat de snorfietser vooraan gaat staan en zich door de meute duwt. Op die plek kan je trouwens voor de meute wachtenden langs en naar rechts afslaan. Naar links afslaan is geen probleem omdat de fietser dan rechts van de snorfietsers op de rijbaan staan.

UPDATE 13 januari 2019

Ik kon het niet nalaten er nog even over te mailen. Toen leerde ik het volgende:

We kunnen ons het geschetste verkeersbeeld met de snorfietsers rondom dit drukke kruispunt voorstellen. In de voorbereidingen voor de verplaatsing van de snorfiets naar de rijbaan heeft het projectteam specifiek voor de situaties rond kruispunten met verkeerslichten en het in- en uitvoegen van snorfietsers op de fietspaden de Werkgroep Verkeerslichten Amsterdam (WVA) en Centrale Verkeerscommissie (CVC) geconsulteerd. Voor een veilige invoering van de maatregel stellen zij als harde randvoorwaarde dat het in- en uitvoegen van snorfietsers bij alle kruispunten, dus niet alleen op corridors, buiten de invloedssfeer van de verkeerslichten moet plaatsvinden. Om die reden zien wij het idee om de snorfietsers op de Tweede Hugo de Grootstraat tussen de auto’s op te laten stellen niet als een geschikte oplossing voor deze verkeerssituatie. Omdat de snorfiets op de Nassaukade op het fietspad blijft rijden, moet deze dus al vóór het kruispunt van de rijbaan naar het fietspad. Vandaar de gekozen oplossingsrichting.

Intrigerend, zo’n mysterieuze centrale verkeerscommissie. Wat een macht. Staat maatwerk niet toe. Via-via kreeg ik toegestuurd wat die CVC doet. Onder andere:

 De CVC beoordeelt of de in de aangeboden studies, plannen en ontwerpen gemaakte keuzes voldoen aan nationale wet- en regelgeving (WVW, RVV, CROW-richtlijnen etc.) en aan gemeentelijke regelgeving (Leidraad CVC, Beleidskader Hoofdnetten, Mobiliteitsaanpak Amsterdam, Uitvoeringsagenda Mobiliteit e.d.). Voorts toetst de CVC of de indiener de gevolgen van zijn voorstel voor de verkeersveiligheid, bereikbaarheid, toegankelijkheid en doorstroming heeft onderzocht, de relevante partijen heeft geconsulteerd en of er een verantwoorde belangenafweging is gemaakt.”

In dit geval overruledt het Beleidskader Hoofdnetten het voorstel wat ik die in deze zienswijze. Die hoofdnetten bepalen deze oplossing. Daar vanaf wijken zou een optie kunnen zijn, maar daar wordt niet voor gekozen. Er wordt verwezen naar de CVC. Maar door de condities die aan de CVC zijn opgelegd kan die eigenlijk niet anders besluiten. Die geeft ook een algemeen advies over dat verkeersbesluit. Schrijft niet als commissie mee aan de Nota van Beantwoording.

Maar waarschijnlijk speelt hier iets anders. De gemeente heeft een geniale tactische zet gedaan door de autocorridors uit te sluiten van de maatregel. Dat is dan bewijs dat de gemeente heel zorgvuldig handelt, met de veiligheid van de snorfiets in gedachten. Als het voor de rechter komt zal daarnaar verwezen worden als verdediging tegen de ‘onveilig’ klacht. De hele Nota van Beantwoording valt daar heel vaak op terug, in lijn met de AMvB. Nadat het verkeersbesluit uitgevoerd is en de ongelukken een jaartje zorgvuldig gemonitord zijn kan dan met een dozijn losse verkeersbesluiten de rest opgerold worden. Maar nu met verwijzing naar de gegevens uit de monitoring om die verkeersbesluiten weer te verdedigen. Ja, de snorfiets op de Stadhouderskade zal ook veilig zijn.

Mocht zo’n verkeersbesluit alsnog sneuvelen is er weinig verloren. Dan kan de gemeente het (eventueel) weer opnieuw proberen nadat die weg is ‘afgewaardeerd’. Smaller, heuveltjes, klinkertjes, bloembakken, slingers, etc. Dan is het een andere weg geworden en kan er alsnog een verkeersbesluit voor worden genomen. Dat kan jaren duren, maar dat verhindert dan allemaal niet dit project SNOR. Mogelijk blijven er altijd uitzonderlijke stukjes 50km-straat waar de snorfiets niet op mag. Ondertussen is dan al wel 98% van de fietspaden herovert op de snorfiets. Wat op zich al de groeiende populariteit van de snorfiets stopt.