Het burgeramendement

Burgers participeren in de parlementaire democratie als ze een concrete bijdrage kunnen leveren en het einde in zicht is. Een stem uitbrengen, een handtekening zetten, een avond naar een inspraaksessie en zelfs een middag naar een burgerpanel of demonstratie incidenteel. Het is een afweging tussen inspanning en impact:

  • Een stem bij de verkiezingen geeft een redelijk gegarandeerde inbreng, het levert een andere burger een zetel in raad of Kamer op als genoeg anderen dezelfde mening zijn toegedaan.
  • Een handtekening zetten is een relatief kleine inspanning met potentieel de impact dat je ‘iets in beweging brengt’.
  • Een dagdeel opofferen is goed om je gehoord en gezien te voelen, inzicht in de speelruimte te krijgen, met de belofte dat de bijdrage ‘wordt meegenomen’ en daar begint het al te wringen.
  • Lid worden van een organisatie, zoals een partij of activistenclub vergt vaak ook een secundaire motivatie: het plezier samen te werken, te leren, te netwerken, carrière te maken. Ook heel concreet.

Maar om daadwerkelijk invloed te hebben staat de burger op een grote achterstand omdat er nauwelijks formele ingangen zijn voor een bijdrage met gegarandeerd resultaat. Het beleidsproces is oneindig complex en vooral langzaam. De procedures zijn voor een buitenstaander tamelijk ondoorgrondelijk, maar je moet wel alert zijn en snel reageren op kansen. Een groot netwerk dicht bij het vuur helpt daar bij, maar ook op dat professionele niveau wordt er door lobbyisten vaak veel tijd geïnvesteerd zonder de gewenste opbrengst. Je wint en verliest afwisselend, per definitie.

Daarom moet een nieuw instrument van participatie een concreet resultaat geven op een zeker moment met een voorspelbare uitkomst. Het burgeramendement voldoet aan alle eisen. Het vergt slechts een handtekening van 70.000 burgers en het resultaat is een speciek amendement op wetgeving. De burger kan dit in een paar minuten lezen en begrijpen.

Uitwerking

De duivel zit in de details. Als er om veel gegevens wordt gevraagd bij de ondertekening dan haken er schrikbarend veel burgers af. Dit is een te hoge prijs voor een onvoorspelbaar resultaat. Het is technisch goed mogelijk om te garanderen dat er geen handtekeningen door robots of dubbel worden gezet zonder de drempel te verhogen. Laat het niet aan ambtenaren over om dit dicht te timmeren, want dan gaat het fout door hun risicomijdende reflex. Laat het aan de burgers zelf om de inzameling van steunbetuigingen als geloofwaardig te presenteren aan de Tweede Kamer (statistische analyse, €0,01 per iDEAL, SMS, IRMA, papieren formulier, web of trust…). Het is goed als de gekozen technologie zèlf publiekelijk ter discussie staat en niet bevroren wordt tot ver in de toekomst.

Ook moet het amendement achteraf niet afgekeurd worden zoals nu vaak met het ‘burgerinitiatief’ gebeurt. Zelden levert dit instrument wat op. Dit zet veel kwaad bloed bij burgers die daardoor teleurgesteld worden. Een relatief grote investering blijkt het niet waard geweest.

Verder, de burger heeft broodnodig institutionele ondersteuning nodig; er moet al een organisatie bestaan voordat de burgers vragen om een amendement. Het is praktisch onmogelijk om met een ad-hoc organisatie tot een goed amendement en bijbehorende ‘lobby’ te komen. Stichting Petities.nl werkt graag met een dergelijke organisatie samen. Laat het geen ambtelijke dienst zijn die dit erbij krijgt. Dat betekent vaak risicomijdend gedrag met louter procedurele ondersteuning. Een aparte organisatie kan allerlei professionals (denk aan lobbyisten) uit verschillende hoeken aantrekken op korte termijn.

Daarom schrijf ik deze boodschap aan Tweede Kamerleden:

Geacht Kamerlid,

Donderdag stemt u namens de ___ over het mogelijk maken van een ‘burgeramendement.’ Bedenk: “Baat het niet, dan schaadt het ook niet.” Het is slechts een pilot. Maar als het slaagt telt uw naam mee in de parlementaire geschiedenis!

Wij:

  • Stichting Petities.nl,
  • de BVPA (beroepsvereniging Public Affairs) en
  • IkLobby: het nieuwe platform voor de burgerlobby,

ondersteunen en juichen dit initiatief toe.

De potentie van deze pilot voor een versterking van de parlementaire democratie is heel groot.

De potentiële schade bij burgers is kleiner dan die van een willekeurig ‘burgerinitiatief’. Petities.nl heeft er aan aantal begeleid. Het vergt veel van burgers om aan de eisen te voldoen en na grote inspanningen is het resultaat teleurstellend.

De potentiële schade voor het parlement is vergelijkbaar met het tijdsverlies van een regulier amendement dat geen minderheid haalt. Vergelijk het met een enkel Kamerlid dat 10% actiever is.Want in vergelijking met honderden amendementen jaarlijks van de Kamer zal het burgeramendement zeldzaam blijven en telkens nieuwswaardig zijn.

Daarmee is onze gedeelde verwachting dat dit het vertrouwen in de democratie dan ook zal vergroten.

INVLOED OP INPUT ÈN OUTPUT PARLEMENT
Wij verheugen ons ook vooral op het verhaal òver het burgeramendement dat door elk nieuwsbericht zal worden verteld. Het is hiermee wel degelijk mogelijk als burger om invloed te hebben op zowel de input als output van het parlement. Niet alleen door aandacht voor een kwestie te vragen (met een petitie), maar met het burgeramendement is nu ook de uitkomst te beïnvloeden door de uiteindelijke formulering ervan (iets) aan te passen.
De ervaring is dat burgers hun aandacht verliezen als hun petitie naar de Tweede Kamer gaat. Er is dan geen handelen meer mogelijk, dus is het ook niet nodig om te volgen wat er gebeurt: “we zien wel.” Als dit wèl mogelijk wordt dan is dat een fundamentele verandering: het is zinnig om te blijven volgen! Dat zal dan gelden voor veel meer onderwerpen, niet alleen dat wat met een petitie op de politieke agenda is gekomen.

UITWERKING
Voor de uitwerking hebben wij twee dringende aanbevelingen.

  1. Vul ‘70.000 ondertekeningen’ niet precies in, laat de burger het bewijs verdedigen (één superieure methode bestaat niet en technologie verandert) en reageer ruimhartig bij de acceptatie van het bewijs.
  2. Een bescheiden, maar wel onafhankelijk en neutraal platform, is nodig voor het ondersteunen van burgers. Om er te lezen wat er te amenderen is en voor advies en contacten bij een campagne en een lobby. Onze expertise en ons netwerk dragen we graag bij aan een dergelijk centraal punt.

ONS AANBOD
Petities.nl, de BVPA en IkLobby bieden aan om dit platform te dragen, zien meerwaarde in het vervullen van een kerntaak en denken ook dat het slagen van dit experiment daarbij gebaat is.

  • Petities.nl heeft aantoonbare ervaring met het effectief faciliteren van burgerpetitites. En daarmee met het ophalen en documenteren van grote hoeveelheden handtekeningen.
  • IkLobby heeft de ambitie om de fakkel in het proces voort te dragen door middel van het pro-actief begeleiden van burgerpetities richting een doeltreffende beleidsbeïnvloeding. Dit wil zij doen door het ondersteunen van de groep betrokken burgers, het vinden van een juist en kloppend verhaal en het koppelen aan een passende lobbyist via de BVPA.
  • De Beroepsvereniging voor Public Affairs heeft naast een grote groep leden die lobbyen op alle mogelijke dossiers ook een schat aan kennis en ervaring in het betrekken van derden bij ambtelijke en politieke beïnvloeding.

ACHTERGROND
Stichting Petities.nl biedt een neutraal petitieplatform en helpt burgers met hun petitierecht (lokaal, nationaal en Europees). Sinds 2005 zijn voor 20.000 petities 18 miljoen ondertekeningen verzameld op het platform. Het is (na stemwijzers in een maand met verkiezingen) de populairste politieke website. Mogelijk gemaakt door donaties, het vfonds, lokale overheden, het ministerie en heel veel vrijwilligerswerk. 

Er is 25 september 2020 over gestemd en op donderdag 25 februari 2021. Zie de verschillen in deze lijst met voorstemmen. De partijen die plots tegen zijn heb ik via Twitter gevraagd om uitleg: GroenLinks, SP, PvdA en FVD.

Partij25-9-202025-2-2021
D661919
PVVtegen20
GroenLinks14tegen
SP14tegen
PvdA9tegen
PvdD44
50PLUS33
DENK33
FVD2tegen
Krol11
Van Haga1tegen
Van Kooten-Arissenafwezig1
7051
Beide keren tegen
VVD32
CDA19
ChristenUnie5
SGP3

Petities.nl en fotorechten

Als beheerder van Petities.nl heb ik een probleem met de foto’s die petities illustreren. Twee Drie keer kreeg ik daarvoor een gepeperde rekening van een ‘auteursrechtentrol’. De eerste kwam van een gewone advocaat die een papparazzo bijstaat. Die fotograaf had de beroemde foto van Grapperhaus op zijn huwelijk gemaakt en die was bij een petitie voor zijn aftreden gebruikt. Goede grond voor een uitzondering dacht ik destijds, want de foto zelf was nieuws.

Ook was er jaren geleden een petitie tegen de jaarlijkse vleesbarbecue op het Binnenhof. Die werd geïllustreerd met een foto van een biggetje op het spit. Die kwam uit een culinair tijdschrift en de fotograaf was klant van The Permission Machine. In beide gevallen moest ik 3 à 400 euro overmaken. Zojuist las ik in de nieuwsbrief De Circulaire dat de auteur Hay Kranen ook een rekening kreeg. En een ander slachtoffer is er al een petitie over begonnen “Stop onredelijke fotoclaims.” Ik zoek een oplossing.

Gemodereerd platform

Elke petitie die een gebruiker start op het ‘platform’ Petities.nl laat ik handmatig door. Ik stop dan voornamelijk tijd in de tekst. De drie velden wij-constateren-verzoeken moeten inhoudelijk goed ingevuld zijn. Feiten die de aanleiding zijn moeten onder ‘constateren’ (en niet onder ‘verzoeken’!) en het moet afsluiten met een kort en krachtig ‘verzoek’. Ook moet ‘wij’ liefst descriptief zijn, niet ‘het Nederlandse volk’. Idealiter ook alle taalfouten eruit, geen hoofdletters en uitroeptekens, zoveel mogelijk puntsgewijs opsommen, geen privacy-schendingen enzovoort. En wat geen petitie is gemotiveerd afwijzen. Niet te automatiseren. Leuk werk! Ik heb de mooiste baan in het land wat mij betreft. Soort eindredacteur van de opiniepagina. Een paar 100 nieuwe petities per maand tegenwoordig, het hele land komt voorbij. Fascinerend, kan er eindeloos over vertellen.

Elke petitie heeft een illustratie

Maar bij elke foto mag een illustratie staan want ‘een beeld zegt meer dan duizend woorden.’ Of in dit geval, het beeld moet de ongeveer 500 woorden goed samenvatten. Dus veel petitionarissen (zo heten de initiatiefnemers) gaan lekker fröbelen. Met de smartphone maken ze een foto van het probleem of ze hebben een mooie foto van een bevriende amateurfotograaf. Dan nog wat windmolens in het landschap plakken of met een willekeurig lettertype er iets overheen schrijven (met hoofdletters en uitroeptekens helaas). Of met clipart (verkeersborden zijn handig!) en/of logo’s wat bij elkaar proppen in een rechthoek. Men is creatief bezig, cultuurproductie! Het geeft exact die authenciteit weer die hoort bij een handtekeningenactie.

Niemand mag rechten hebben op de foto

Bij het doorlaten van de petitie keek ik tot voor kort oppervlakkig naar de foto. Was het geen overduidelijke rechtenschending? Bijvoorbeeld een echte nieuwsfoto met een kwaliteit en over een situatie die alleen voor nieuwsfotografen haalbaar is. Tenzij het geoorloofd citeren is, maar dat is niet zo snel het geval. Ik schat dat zo’n 80% van de foto’s die ik voorbij zie komen geknutsel is van de petitionarissen. Zo heb ik in vele jaren duizenden foto’s doorgelaten als moderator op basis van dergelijke vuistregels. Onderaan elke pagina staat het e-mailadres van de moderator en ik werk daar dagelijks een stortvloed aan nieuwe mails weg. Meldt iemand een auteursrechtschending dan haal ik de foto gelijk weg, vanzelfsprekend. In veel gevallen kan ik niet weten wie de rechten heeft op de foto dus maak ik een inschatting. Redelijk toch? Zo herinner ik me vaag enkele verzoeken van een fotograaf. Zo van ‘hee, dat is mijn foto, kan die eraf?” en een fotograaf die wilde voornamelijk niet bij de petitie staan met een foto vanwege de inhoud van de petitie.

Mijn aanpak werkt niet goed meer sinds er auteursrechttrollen zijn die met terugwerkende (veel) geld eisen.

Platformen anders dan blogs?

Blogs worden nu hard aangepakt door de auteursrechttrollen. Immers, de foto’s die ze plaatsen zijn een keuze om te publiceren. In de groeiende database van The Permission Machine zitten 100.000en foto’s van klanten die vergeleken worden met het web. Maar voor platformen (zoals Facebook) zijn aparte oplossingen die vaak neerkomen op de ‘notice and takedown’-procedure. De redenering is dat het platform een machine is zonder redactie die foto’s kan beoordelen en tegenhouden. De gebruiker wordt dan ergens in de gebruikersvoorwaarden gevraagd zich aan de auteursrechtgeving te houden en als het desondanks toch mis gaat dan mag de rechthebbende melding maken en zal het platform de foto alsnog weghalen. Zo opereerde ik dus praktisch ook. Alleen is er een groot verschil, ik doe dus een eindredactie en besluit tot publicatie, net als de bloggers. Dus voor petities.nl is zo’n procedure niet verdedigbaar.

Op zoek naar een oplossing

Voor petities.nl heb ik een oplossing nodig. Ik heb gebeld met The Permission Machine en mijn situatie uitgelegd zoals hierboven. Het antwoord was:

“de enige manier om toekomstige inbreuken te voorkomen, blijft om enkel eigen foto’s of geen foto’s te gebruiken. Indien u foto’s wenst te blijven gebruiken, kan u uw gebruikers vragen een document te ondertekenen waarin u verklaart dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor de inbreuk zodat u de kosten kan verhalen op hen. U gaf reeds aan dat u hun gegevens niet ontvangt, dit dient u dan wel aan te passen. Wij raden u zeker aan om de andere foto’s op uw website en server te controleren, indien u deze niet heeft aangekocht of als u er geen rechtstreekse (getekende) toestemming van het agentschap of de fotograaf heeft, kunt u deze beter verwijderen. Op die manier kunt u een volgend schrijven van ons of een ander gelijkaardig bureau voorkomen.”

UPDATE: kennelijk gaan ze achter eerdere prooien aan die de volle mik betaalden, hopend dat het voor herhaling vatbaar is? Ik heb inmiddels de tweede claim binnen van The Persmission Machine.

De gebruikers vragen om al hun persoonlijke gegevens is juist niet mijn bedoeling. Het moet laagdrempelig blijven, al die gegevens zijn niet nodig om een petitie online te zetten. Ook wil ik niet de tussenpersoon zijn om mijn gebruikers in de problemen te brengen, ik wil ze juist vrijwaren van problemen!

Ook heb ik contact gezocht met het ANP en we hebben in een uitgebreide videobelsessie een paar uur de opties van het ANP en de behoeftes voor Petities.nl bekeken. Een oplossing zou kunnen zijn om een voorselectie van stockfoto’s van het ANP voor te leggen waar ze één uitkiezen. Of ze kunnen met een soort strippenkaart-optie een foto kopen van het ANP op de kosten van Petities.nl. Dit kan makkelijk behoorlijk in de papieren gaan lopen, want ook petities die niet aanslaan krijgen dan een foto van €12 per jaar. Voor elke petitie opnieuw want elke petitionaris wil een unieke foto boven de petitie. Want het helpt mensen de petitie te onthouden. Als je als ondertekenaar opnieuw dezelfde stockfoto die je kent van een eerdere petitie boven een nieuwe petitie ziet dan denk je ‘oh, die had ik al ondertekend’. Terwijl alleen het thema hetzelfde is maar het inhoudelijk anders is.

Stockphoto-esthetiek minder authentiek

Daarnaast hebben stockfoto’s een eigen esthetiek. Op Wikipedia las ik de treffende quote “To see a stock image is, Potter Stewart-style, to know you’re seeing a stock image.” Die verwijzing slaat op “I know it when I see it” als beschrijving van wat obscene beelden zijn. Je ziet op websites overal die slome, suffe esthetiek. Inspirerend voor grappen en memes soms. Maar het authentieke gefröbel door petitionarissen is juist nodig voor die petities. En dat werkt ook goed in het overgrote merendeel van de gevallen. Zou ik het makkelijk maken om stockfoto’s uit te kiezen, dan kiest men daar op grote(re) schaal voor en verdwijnt mogelijk de huidige esthetiek van de site. En daarmee ook een deel van de geloofwaardigheid wat mij betreft.

Daarnaast is het ook lastiger om goede foto’s te vinden over netelige politieke kwesties. Als je op Unsplash of Pexels kijkt dan zie je vooral ‘mooie’ foto’s die daar in de etalage staan. Fotografen geven hun werk weg omdat ze gemotiveerd zijn om gezien te worden. Op een site als Schipholwatch zie je vaak foto’s van Unsplash, Pixabay en dergelijke voorbij komen. Schipholwatch is een activistische site die heel kritisch is op de luchtvaart. Alleen gebruikt zo wel noodgedwongen foto’s die de luchtvaart overwegend mooi in beeld brengen. Kortom, het valt al niet mee om een betoog treffend visueel te illustreren, samen te vatten, en als je ook nog eens moet werken met stockfoto’s is het nòg moeilijker.

De rechten op stockfoto’s zeggen doorgaans alleen dat je de foto niet zelf te koop mag zetten. Zo staan er stockfoto’s op petities.nl maar de petitionaris heeft er zelf de rechten voor gekocht voor haar eigen site en mag ze daarmee ook op andere sites zetten. Het lijkt me dat de juristen van de stockfoto-verkopers alleen speuren naar verkopers van foto’s. De onderscheidende dienst die de stockfoto-sites verkopen is dan ook vooral dat je jezelf veel tijd bespaart bij het zoeken naar professionele foto’s om een site of publicatie mee te versieren.

Hoe rechten herkennen

Waar ik behoefte aan heb is een betrouwbare tool waarmee ik de auteursrechten op een foto kan controleren. Is het een stockfoto, komt het uit het publiek domein, zijn de rechten makkelijk te kopen? Ik wil eigenlijk toegang tot de 100.000en foto’s van de auteursrechttrollen om te checken of ik een claim heb te vrezen. Nu heb ik een Firefox-plugin waarmee je door te klikken op de foto een Google imagesearch kan doen. Dat doe ik bij scherpe, goede kwaliteit foto’s. Het eerste dozijn resultaten geeft een indruk hoe het zit met de rechten.

Zolang een goede tool om rechten te achterhalen niet bestaat, geef me een dag de tijd om een foto off-line te halen na een melding. Dat zou ik graag in wetgeving willen zien!

Goed, statiegeld op blikjes, maar pak nu door

Voor dit stuk was helaas geen plek in Trouw:

Verheugd als ik was over de kop van het commentaar “Goed, statiegeld op blikjes, maar pak nu door”, zo teleurgesteld was ik in de beperkte blik ervan. Ja, natuurlijk kan de uitvoering beter. Maar de fundamentele kwestie blijft dat er statiegeld op alles moet zitten willen we de planeet op tijd redden. De verwijzing naar succesvolle statiegeldsystemen elders is dan ook terecht. Maar ook terug in de tijd, dichter bij huis was statiegeld altijd al effectief. Pas sinds ongeveer een halve eeuw is weggooien de norm, omdat produceren goedkoop en arbeid duur werd.  

“Als de geschiedenis iets leert is het wel dat het bedrijfsleven zich niet serieus verantwoordelijk voelt voor zwerfafval” en meer in het algemeen, afval punt. Om winstgevend te zijn zoekt het bedrijfsleven vooral die marges op waar exploitatie onbegrensd is. Kinderarbeid mag niet meer, werknemers worden ook steeds beter beschermd, grondstoffen haal je uit mijnen met een corrupt regime en als laatste ontwikkeling wordt het klikgedrag en de aandacht van internetgebruikers zelfs geëxploiteerd. Dat dit ten koste gaat van privacy en de democratie dringt nu pas tot de politiek door. 


De volgende stap in het kat-en-muisspelletje tussen wetgever en ondernemers moet zijn dat op alles statiegeld komt. Geen probleem voor ze, als de spelregels voor iedereen gelden. Hef statiegeld op verpakkingen èn producten zodat de industrie zich daarop stort om concurrenten voor te zijn.


In vergelijking met het laten rijden van een karretje op Mars is dit een makkie. Zie hoe snel Frans Timmermans is gekomen tot het verbieden van weggooiplastic als rietjes, roerstokjes en dergelijke. Hij stelde argeloos een extra vraag in een discussie met zijn ambtenaren over veelvoorkomend zwerfafval. Kunnen we dat niet gewoon verbieden als EU? Na veel tegensputteren omdat het ’natuurlijk’ niet kan, bleek dat de EU dat wèl kan. En zo ontstond revolutionaire EU-regelgeving in een recordtijd van 9 maanden. Binnenkort in nationale wetten in de hele EU. 


Geef de industrie hiervoor wat extra de tijd, maar als statiegeld op alles de norm is in de EU dan volgt de rest van de wereld vanzelf. Want producten worden ontworpen voor de strengste markt. De rest van de wereld doet dan niet moeilijk want ’toegestaan in de EU’. Dit is de ’soft power’ van de EU die zo snel mogelijk ingezet moet worden om de planeet te redden. Het zal goed zijn voor de economie omdat er uit het niets een nieuwe markt ontstaat. Je kan je vuilniszak bij wijze van spreken voor €5 op marktplaats zetten. Een vieze zak met gft ertussen €2, want dat is meer werk. Misschien komen er winkelketens gespecialiseerd op innemen van afval. De beste prijs krijg je waarschijnlijk als je het invoert in een blinde muur bij het winkelcentrum, maar anders halen de pakketbezorgers het bij je thuis op. Zwerfinators staan met lege handen omdat ze ingehaald worden door mensen die het voor het geld doen. De technologie is er klaar voor (zoek op IOTA) zodra wetgeving het verplicht. 


Om de EU aan te sporen zijn 1 miljoen handtekeningen nodig. Al die gemeenten die zich enthousiast bij de statiegeldalliantie aanmelden kunnen inwoners nu ook oproepen te tekenen omdat ze dan in de toekomst verlost zijn van het meeste afval. Het gaat retour naar de vervuiler en de afvalstoffenheffingen kunnen omlaag. Straten zijn schoner dan ooit en àlle producten worden ontworpen voor hergebruik. Zoveel zinniger dan een karretje op Mars.  


Reinder Rustema petitionaris van de petitie statiegeldopalles.petities.nl 

Geen werkomgeving zo onveilig als de politiek

Betoogde Geert Dales op 28 januari 2021. Daar schreef ik een reactie onder.

Het belang van de partij voor de politieke marketing is de oorzaak van al het kwaad. Gek genoeg was de partij in een verzuilde samenleving intern vrijer omdat zowel de politici als de burgers erin gevangen zaten. Er zijn nu 89 partijen die meedoen en helaas zijn die praktisch allemaal kansloos (hoewel, Volt?) omdat de partijen die al bekend zijn en een eenheid naar buiten toe communiceren de kiezers trekken. De nieuwkomers krijgen geen aandacht.Om te beginnen moeten de bestuurderspartijen uit de coalitie de fractiediscipline los laten, dat geeft lucht. Niet alleen in het parlement maar ook in de eigen partij. Dan is er weer discussie en meningsverschil nodig, dat is de zuurstof voor een gezonde cultuur in een organisatie. Nu heeft een partijcongres een ventielfunctie waar leden oppositie kunnen voeren tegen het partijbestuur en de partijtop kan winkelen in alle uitingen daar. Partijleden komen en gaan, behalve bij Forum. Daar is het een feestje want de leden kunnen zich herkennen in de partijtop. Zo niet, dan vertrek je. Helaas hebben ze daar ook geen model gevonden voor interne discussie en overwint de (extreme) fractiediscipline ook daar: de leider IS de partij. Daarom zijn de reguliere partijen nu aan zet om een beetje zuurstof toe te laten in hun eigen partijen. Het is eng en de parlementaire journalisten zullen erbovenop springen, maar als de partij toch de teugels laat vieren dan zullen de kiezers het waarderen. Zie het aanzien van Omtzigt en Leijten.

Die verscheen ook in de krant zelf. Tweede brief in de brievenrubriek van 1 februari.