Categorie: petities

Geplaatst op

Extra parlementair nu, adviezen bij de petitie

Aan: De Tweede Kamer
t.a.v. Bureau Woordvoering Kabinetsformatie
Postbus 20018
2500 EA Den Haag

Geachte heer Putters,

Al bijna twintig jaar verdedig ik een extra-parlementaire regering, hoewel niet altijd onder die naam. In opiniestukken, op de radio en in relevante gremia. Op de blog laatbestuurdersbesturen.rustema.nl documenteer ik dit grotendeels.

Daarmee is mij duidelijk geworden dat de beschrijvingen en analyses door experts van wat bestaat en gedaan is alleen het kader geeft waarbinnen onze volksvertegenwoordigers moeten handelen om vorm te geven aan de toekomst. Maar er is geen routekaart, die weg naar de toekomst stippelen we daarna uit. Wij hier in Nederland zijn daar door toevallige omstandigheden wereldwijd gezien het beste toe in staat. Nu, in deze weken kan dat beginnen. Dit is een scharniermoment.

Overdag ben ik de oprichter en eindredacteur van de website petities.nl sinds 2005. Deze site is een consequentie van mijn denken over een extraparlementair bestuur. Het dient als de – neutrale – ondersteuning van parlementaire politiek vanuit burgers. Dit is de populairste politieke website van het land, met miljoenen bezoekers. Ik doe er de eindredactie van tot nu toe ongeveer 15.000 petities van burgers die samen ongeveer 19 miljoen ondertekeningen registreerden. 

Aanvankelijk werkte ik ruim een decennium als docent op de universiteit, maar ik deed er geen onderzoek, ik maakte studenten enthousiast over het potentieel van internet (ik pionier zelf al sinds 1991) en de kennis paste ik ondertussen toe op petities.nl. De afgelopen acht jaar werk ik volledig aan petities.nl. Want behalve analyseren wil ik namelijk ook graag ideeën uitwerken, zoals deze site. Wat daar binnenkomt is inspiratie voor mijn ‘out of the box’-ideeën.

Een politicoloog die ik bevroeg over de potentie van een extra-parlementaire regering gaf toe:

Wij analyseren en bekritiseren machtsverdeling zoals het bestond en bestaat, hier en elders in de wereld. Maar we geven geen recepten of adviezen. Vanuit onze praktijk kunnen we dat per definitie niet. Als individu en burger kan ik wel een mening geven, maar die van de gekozen volksvertegenwoordigers is veel belangrijker want zij geven gaandeweg vorm aan de praktijk.

Binnenkort overhandig ik de Kamerleden een petitie ‘extraparlementair nu‘ waarmee ik ze er graag op wil wijzen dat de vorm van de volgende regering een uniek en historisch ‘founding fathers’-moment’ kan worden. Hoewel er geen nieuw bestel opgetuigd hoeft te worden is dit het moment om machtsverdeling voor de toekomst te bepalen, als verdere uitwerking en actualisering van het grondwerk van Thorbecke. Niet alleen een tussenvorm omdat het gebruikelijke formatie nu niet lukt. Dit is de toekomst. Dit is de vorm voor een andere bestuurscultuur.

Na de ontvangst van alle reacties op mijn pleidooi heb ik mijn voorstel steeds verder aangescherpt. Doe er uw voordeel mee:

  • Het is geen ’tussenvorm’ maar de nieuwe vorm voor de toekomst. We moeten hierin investeren omdat het langdurige formaties bespaart; er zijn continu mini-formaties op onderwerpen gaande.
  • Het is niet een vraag of een partij nog wel enkele bewindslieden mag leveren, het is cruciaal dat alle bewindslieden via een procedure buiten de partijen om worden geworven en geselecteerd, geen partij mag nog ‘eigen’ mensen in de regering hebben.
  • Daarbij is het evengoed cruciaal dat geen enkele partij een minister-president levert, dat de rol weer kleiner wordt gemaakt tot voorzitter van de ministerraad, bijvoorbeeld door het voorzitterschap te laten rouleren. Het gezicht van Nederland in het buitenland is dan voornamelijk de minister van Buitenlandse Zaken.
  • Er zullen bewindslieden ongeschikt blijken of zelf vertrekken. Omdat ze niet van een partij zijn kunnen die vervangen worden zonder dat de regering valt, er nieuwe verkiezingen en een nieuwe regering nodig is.
  • Bewindslieden gaan door totdat de Tweede Kamer het tijd vindt voor een vervanger. Een door verkiezingen veranderde Tweede Kamer krijgt vanaf dag 1 een functionerende en missionaire regering voor zich. De missie wordt gaandeweg aangepast in debat met de plenaire Kamer.
  • Voor de werving van bewindslieden stelt de Tweede Kamer vacatures op, maar verwacht vooral veel van ‘voorgedragen’ kandidaten. Omdat er een ‘afbreukrisico’ is kunnen veel geschikte personen niet zelf solliciteren. Ze kunnen wel gevraagd worden nadat ze op basis van de vacature, de cv en een discreet gesprek met een commissie van fractievoorzitters geschikt lijken.
  • Na selectie volgt een publieke kennismaking/sollicitatie in de Tweede Kamer met alle Kamerleden. Journalisten vinden kort erna eventueel nog lijken in de kast die de commissie niet heeft kunnen vinden. Waarschuw hier tevoren publiekelijk voor. Deze bestuurders hebben niet per se een carrière in de schijnwerpers gehad maar zijn meer gewone burgers.
  • Benadruk dat dit gewone burgers zijn die dankzij de geheime verkiezingen niet hebben laten weten wat ze bij verkiezingen stemden. Ze komen immers niet uit politieke partijen, waarschijnlijk hebben ze ook niet altijd hetzelfde gestemd. Laat ze het vooral geheim houden wat ze stemden. Omdat ze niet van een bepaalde partij zijn, zijn ze minder kwetsbaar voor aanvallen van burgers op grond van wat hun partij oproept aan associaties en emoties.
  • Maak ook duidelijk dat het niet om ’technocraten’ gaat die vanuit een spreadsheet het land besturen en het parlement op afstand of buiten spel willen zetten. Ze zijn politiek aansprakelijk en dienen de Tweede Kamer. Omdat ze makkelijk te vervangen zijn moeten ze hun beleid goed verdedigen en in kunnen schatten waar een meerderheid voor te vinden is. Tegelijk moeten ze zich ook binnen de ministerraad sterk maken voor hun domein.
  • Ook is het geen ‘zakenkabinet’, want dat roept associaties op met ofwel zakenmensen die het land als bedrijf gaan besturen ofwel zaakwaarnemers die tijdelijk op de zaak passen totdat een normale meerderheidsregering mogelijk is.

Dit alles samen zorgt voor een moderne en robuuste vorm van machtsverdeling die nog nergens ter wereld in deze vorm geperfectioneerd is, hoewel elementen wel elders te vinden zijn. Dit is een scharniermoment.

Brief verstuurd op 19 februari 2024. Toevallig in de straat van Catharina-Amalia Beatrix Carmen Victoria (Amalia), Prinses van Oranje, Prinses der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau.

Geplaatst op

Geef het fietspad terug aan fietsers

Fietspaden zijn fietssnelwegen geworden. Behoud het fietspad toch voor fietsers op eigen kracht, bepleit Reinder Rustema.

Een versie van dit artikel verscheen in de NRC van 24 april 2023. Op 28 april verscheen de reactie De auto blijft mijn grootste zorg en er hoort een petitie bij fietspadterug.petities.nl

Naar aanleiding van het toegenomen aantal doden afgelopen jaar in het verkeer, barstte onlangs de discussie over verkeersveiligheid los op veel schermen en schermpjes.

Het scheiden van mensen en auto’s is tot nu toe de beste oplossing gebleken om ongelukken te voorkomen. Het fietspad is daarom wereldwijd een succes. In steeds meer steden, tot groot verdriet van automobilisten in New York of Parijs die ruimte moeten inleveren. Zijn we daar in Nederland al aan toe?

In fietsland Nederland ligt nu 37.000 kilometer fietspad, ooit vooral bedoeld om de auto niet te hinderen. In tegenstelling tot de buitenlandse fietspaden, die forensen uit de auto moeten lokken, is de doelgroep van het Nederlandse fietspad van oudsher heel breed, zoals het trottoir dat ook is. Iedereen die fietst hoort thuis op het fietspad. In de praktijk werkt dat niet meer.

De fietscultuur hier heeft ook een bromfietscultuur opgeleverd, maar de bromfietsen hier zijn niet te vergelijken met die elders. Scooters in de steden van Italië en Frankrijk bijvoorbeeld zijn in feite krachtige motorfietsen, omdat ze bij gebrek aan fietspaden de rijbaan delen met de auto’s. Diezelfde scooters rijden in Nederland rond met een afgeknepen vermogen om het snelheidsverschil met fietsen te verkleinen. Eerst op het fietspad, tot in 1999 werd besloten dat de bromfiets daar niet meer thuishoorde. Niet om de fietser te plezieren, maar vooral omdat de bromfiets op het fietspad in de dode hoek van de automobilist ernaast bleef plakken.

Om na 1999 op het fietspad te blijven werd de snorfiets populair. Die was oorspronkelijk bedoeld als een bromfiets op halve kracht: een suffe brommer die destijds maar 20 kilometer per uur kon, en waarvoor geen helm verplicht was. De maximumsnelheid van uiteindelijk 25 kilometer per uur werd vooral een theoretisch gegeven. Door een zekerheidsmarge in de jurisprudentie bleek dat je er, zonder risico op een boete, 34 kilometer per uur mee kan rijden. Twee keer zo snel als de gemiddelde fietser.

E-bike is een blijvertje

De snelle, ongeduldig toeterende snorfietser doet bij het inhalen fietsers geschrokken uitwijken. Ontworpen voor de rijbaan passen ze slecht op het fietspad door volume, gewicht en kracht. In vooruitstrevende steden met drukke fietspaden, zoals Amsterdam, rijdt de snorfiets sinds 2019 dan ook op de rijbaan. Het bleek opnieuw veiliger omdat ze dan niet langer in de dode hoek naast de auto’s rijden. Nu er sinds 1 januari een landelijke helmplicht is voor de snorfiets worden de kaarten opnieuw geschud. Men ruilt de snorfiets in voor een e-bike. L’histoire se répète.

Waar de e-bike in het buitenland een troef is om forensen mee de auto uit te lokken, kannibaliseert de e-bike in Nederland vooral op het fietsen op eigen kracht. Zowel de snorfiets als de ‘op eigen kracht’-fiets wordt omgeruild. Ook voor de recreatie, je kan er veel meer kilometers fietspad mee verkennen. Daarnaast is sinds de pandemie en de verslechteringen in het openbaar vervoer de e-bike ook een alternatief voor trein, bus of tram.

De e-bike heeft alle voordelen van de snorfiets: op het fietspad, snel, op fatbikes zelfs zonder te trappen. Maar zonder de nadelen: geen helmplicht of verplichte verzekering, benzine tanken, stank, lawaai, regelmatige onderhoudsbeurten, zwaar en lastig te stallen.

Die e-bike is een blijvertje en groeit in populariteit. Optimisten uit de industrie beweren zelfs dat uiteindelijk elke fiets een e-bike zal zijn: de consument wil sneller en verder, niet langzaam en op eigen kracht. De industrie profiteert graag van het fietspadennetwerk en consumenten doen mee en ‘verbeteren’ hun e-bike zodat ze sneller kunnen of niet hoeven te trappen.

Fietspaden worden zo gaandeweg fietssnelwegen voor flitsende forensen en kilometersvretende recreanten, ten koste van de lokale fietser op eigen kracht en andere langzame fietsers. Het fietspad is niet meer voor iedereen.

Shared space

Als we willen dat het fietspad de stoep voor fietsers blijft, dan moeten we daar duidelijk voor kiezen. Schuif niet telkens alles wat geen auto is van de rijbaan naar het fietspad.

Draai het om. Met het invoeren van 30 kilometer per uur in de bebouwde kom is dit het moment om tegelijk de doelgroep van de rijbaan te verbreden: maak daar een shared space van. Is het gemotoriseerd, gaat het sneller dan een fietser op eigen kracht, lijkt het niet op een fiets? Dan hoort het op die rijbaan thuis.

Ook op de rijbaan tot 50 kilometer per uur kan ruimte gemaakt worden. Bromfietsers vragen nu al om het verhogen van hun maximumsnelheid, zoals in het buitenland, om mee te kunnen komen. Racefietsers willen ook wel, zodra automobilisten dat tolereren. Nu klagen de speed-pedelec fietsers (een snelle e-bike) dat automobilisten ze eraf duwen terwijl ze niet op het fietspad mogen.

Pas als het niet veilig op de rijbaan kan, ook niet als de auto inschikt, dán is het welkom op het fietspad.

Reinder Rustema is lid van de actiegroep ‘Geef het Fietspad Terug!’.

Geplaatst op

Laat grote bedrijven meebetalen aan het openbaar vervoer

Amsterdam en andere grote steden hebben geld nodig voor de openbaar vervoer-infrastructuur. Den Haag gunt dat traditiegetrouw niet, te weinig of te laat omdat alle gemeenten in het land ook recht hebben op een beetje. Daarom moet de Gemeentewet veranderen zodat de grote bedrijven in grote steden, net als in Île-de-France, bij kunnen dragen aan het openbaar vervoer. Daar wordt namelijk dat mooie metronet in Parijs en omgeving grotendeels mee gefinancierd.  Vertaald naar de Amsterdamse situatie zou dat zo’n 700 miljoen per jaar op kunnen leveren, terwijl de vervoerskosten in 2020 hier zo’n 500 miljoen bedroegen. 

Stad versus provincie

Steden zijn dan wel heel aantrekkelijk voor grote bedrijven maar de hoge bevolkingsdichtheid maakt het ook complexer – en dus duurder – om infrastructuur aan te leggen. Dat is de rechtvaardiging hiervoor.

Waar men in een landelijk gebied genoeg heeft aan het asfalteren van een stuk weiland voor een tweebaansweg met een fietspad ernaast is dat in de stad niet genoeg voor bereikbaarheid. Om grote massa’s mensen te vervoeren organiseer je als overheid dat steeds dezelfde cabines op en neer rijden of varen met steeds andere mensen die in- en uitstappen. Niet iedereen een eigen cabine. Privévervoer schiet tekort. Er zit zelfs een limiet aan wat de fiets kan oplossen, zelfs als meer forensen eindelijk de auto voor een (elektrische) fiets omruilen.

Prettige grote steden functioneren niet zonder goed openbaar vervoer.

Waarom zo financieren?

  • Belastinginkomsten van burgers inzetten om het openbaar vervoer in de stad te verbeteren is niet iets waar je electoraal mee scoort, in ieder geval niet als VVD. Het vergt een abstractielaag teveel om te populariseren dat ook de automobilist die in suburbia woont beter af is met meer openbaar vervoer. Immers, dan kunnen andere automobilisten de auto laten staan om goedkoper en prettiger op hun bestemming te komen met het openbaar vervoer en dat geeft ruimte op de weg.
  • Openbaar vervoer is geen linkse hobby maar bittere noodzaak om stedelijke regio’s te laten functioneren. Daar zit onderling afhankelijke arbeid geconcentreerd. Omdat het betalen voor zo’n abstractie nooit populair wordt bij het electoraat is het beter om de grote bedrijven in de grote steden een extra belasting op te leggen. Die kiezen rationeel op basis van een uitgebreide analyse voor de regio met goed openbaar vervoer.
  • Als een belasting doelgericht is kan die lokaal geheven worden, denk aan de toeristenbelasting, de precariobelasting, de vermakelijkhedenretributie en dergelijke die in de Gemeentewet beschreven staan.

Niet de kleintjes maar de groten

Natuurlijk gaat het niet om het belasten van het midden- en kleinbedrijf. Die zijn al een ’sitting duck’, ze kunnen praktisch niet verkassen, zijn doorgaans op hun vestigingsplek gegroeid. Het gaat eerder om de grote multinationals die Amsterdam uitkiezen uit vele alternatieven in Europa of de wereld. Het ‘fiscaal gunstige klimaat’ verandert niet fundamenteel als de lokale overheid komt aankloppen om een heel kleine lokale belasting te heffen. Amsterdam blijft òòk met zo’n belasting nog steeds aantrekkelijk dankzij de hoog opgeleide talenten die hier graag willen wonen. Wordt eerder aantrekkelijker. Dat kost een klein beetje, maar nu kunnen bedrijven daar niet aan bijdragen. 

Teken de bijbehorende petitie ovbelastingbedrijven.petities.nl

Geplaatst op

Petitie tekenen als handelingsperspectief na nieuws consumeren

Een Washington Post-journaliste schreef over haar behoefte om nieuws te mijden. Er zijn veel nieuwsmijders in de Verenigde Staten.

Ze schrijft onder andere:

Dus als ik las over weer een schietpartij op een school stuurde ik geen vlammend mailtje naar mijn vertegenwoordigers in het Congres. Nee, ik had te veel verhalen gelezen over het falen van het Congres om te geloven dat dat iets zou uithalen.

Het ondertekenen van een petitie kan wel helpen, als daar ook een lobby aan vast zit en mensen het blijven volgen. Niet voor elk artikel dat in de krant staat is een petitie nodig, maar zo heb ik zelf wel het een en ander aan petities gestart naar aanleiding van het nieuws. Ik noem ze per onderwerp:

Schietpartijen, liquidaties, en dergelijk wapengeweld

Het is in Nederland veel belangrijker op de fysieke wapens op te sporen. Veel belangrijker dan drugs bestrijden want dat is veel complexer en moeilijker. Daarom, teken wapens.petities.nl als je weer leest over onveiligheid, onrecht, intimidatie of iets dergelijks door wapen. Die dingen kunnen heel schaars gemaakt worden in Nederland, ze zijn al verboden en gevaarlijk (ook voor de politie zelf). Er moet alleen top-prioriteit aan gegeven worden.

Milieuvervuiling, zwerfvuil, bedreiding van ecosystemen

Als consumenten kopen we heel veel meuk en de industrie is niet verantwoordelijk voor het afval wat zo ontstaat. Dat ben jij als consument. Maar dat werkt slecht, want er wordt zo alleen een moreel appèl op je gedaan om netjes met je afval om te gaan. Met een beloning werkt dat veel beter. Daarom, statiegeldopalles.petities.nl ook voor als je zelf afval niet op kan/wil ruimen. Dan doet iemand anders het wel. Kan via de EU wel wereldwijd de oplossing worden. Als alles retour komt bij de industrie zullen ze er in de productie rekening mee gaan houden. Nu is het exploiteren van de planeet geen aparte kostenpost, hoogstens is het delven/winnen van grondstoffen een kostenpost.

Deze posting zal ik aanvullen, ook met petities van anderen, maar kijk tot die tijd zelf even in de lijst met mijn eigen petities.

Geplaatst op

Burgerlobbyist

Brief in de Volkskrant, gepubliceerd op 15 juli 2022, in de krant van zaterdag 16 juli 2022.

Lobby is ondemocratisch, schreef Ludo Grégoire hier op 12 juli. Dat is het nu misschien vaak, maar niet per definitie. Er is allerlei lobby gaande, niet alleen door Uber en dergelijke multinationals, maar ook door bijvoorbeeld gemeenten, provincies en maatschappelijke organisaties. Zo werken er nu ook al lobbyisten namens u, als burger. 

Typisch is wel dat lobbyisten uiteindelijk een factuur willen versturen. Hun uren, inzichten en netwerk hebben ook echt toegevoegde waarde. Het is in theorie wel mogelijk om dat werk zelf te doen als burger met een petitie, maar het kost je gruwelijk veel tijd en leergeld als je voorstel niet direct wordt opgepakt door een Kamerlid. Organisaties kunnen facturen beter betalen dan een groepje burgers. Maar burgers (en hun lobbyisten) hebben weer vaker argumenten waar Kamerleden wat mee kunnen.

Zoek daarom als burger met een petitie die aanslaat zelf contact met een lobbyist, bijvoorbeeld een bestaande maatschappelijke organisatie met eigen of ingehuurde lobbyisten. Belangrijke regel voor iedereen is om kleine beetjes geld aan organisaties met goede doelstellingen te doneren, daar kunnen ze hun lobby van betalen.  

Reinder Rustema

Eindredacteur Petities.nl

Geplaatst op

Het burgerinitiatief


Op donderdag wordt er een ‘burgerinitiatief’ besproken in de Tweede Kamer. Een week later staat er weer een op de rol. Op het eerste gezicht lijkt dat heel mooi, een burger die zelf het stoppen van de hondenbelasting op de agenda mag zetten waarna de Tweede Kamer erover in debat gaat. Of volgende week het erkennen van fibromyalgie als ziekte. 


Onderwerpen die te groot voor het servet en te klein voor het tafellaken lijken. Voor een groep burgers heel belangrijk, voor de Tweede Kamer niet belangrijk genoeg. 

Onzichtbaar is de jarenlange strijd om genoeg ondersteuningsverklaringen te verzamelen. Sinds respectievelijk 18 oktober 2013 en 29 januari 2015 zijn Gary Yanover en Natalie Kramer bezig geweest. Een burgerinitiatief is namelijk niet een gewone petitie, maar je moet 40.000 ondersteuningsverklaringen van burgers van minimaal 18 jaar verzamelen die voor een steekproefsgewijze controle alvast naam, adresgegevens en geboortedatum willen invullen. 

Dat willen veel burgers namelijk niet. Scheldpartijen zijn je deel als je het vraagt. Maar het moet van de Tweede Kamer! Het is niet uit te leggen. Zeker in tijden met campagnes om voorzichtig te zijn met informatie delen. 

Daarom zijn er ook erg weinig die de eindstreep halen. Eigenlijk heb je de steun nodig van een tv-show om niet jaren bezig te zijn. De regels die uit 2009 dateren worden daarom ook veranderd. Je mag niet langer jarenlang steun verzamelen, het moet nu sneller. 

De opvolger van het burgerinitiatief is het burgeramendement. Toen daar voor het eerst over werd gestemd was PVV tegen en waren GroenLinks, PvdA en SP voor. Een jaar later werd er nog een keer over in essentie hetzelfde voorstel gestemd en PVV was voor een GroenLinks, PvdA en SP waren plots tegen. Het is een raadsel wat er gebeurde, maar duidelijk is dat de burger over de vloer in de Tweede Kamer problematisch is en blijft. 

Geplaatst op

Re: De Hofvijver Jaargang 11, nummer 119 ‘Over een andere boeg’

In De Hofvijver 119 van het Montesqieu Instituut aandacht voor ‘over een andere boeg’: een minderheidskabinet, een extraparlementaire aanpak en zelfs een zakenkabinet.

Een aantal onderzoekers verzamelen ‘kan niet’-argumenten omdat “de vorming van een ‘regulier’ parlementair meerderheidskabinet onder leiding van Mark Rutte (…) met de dag lastiger (…) wordt.”

Minderheidskabinet

  • het past niet bij de Nederlandse politieke cultuur
  • het is te instabiel
  • het is niet effectief genoeg.

Nou, politieke cultuur kan veranderen. Daar gaat het nu juist om, dat moet nu. De stabiliteit komt doordat het kabinet als geheel opstapt in plaats van dat individuele bewindslieden opstappen. Dat kan anders. Effectief is niet zaligmakend. Kijk naar de effectiviteit van Rutte. Dat is nu juist een probleem geworden.

Maar goed, er worden allerlei opties genoemd. Er kan wel wat.

Zakenkabinet

“een kabinet dat alleen lopende zaken behartigt, een kabinet dat bestaat uit technocraten of een combinatie”

In het artikel worden technocraten en buitenstaanders voor het gemak op een hoop geveegd en dan neergezet als vakministers die ook in ‘parlementaire kabinetten’ zitten. En dan worden Kaag en Grapperhaus als voorbeeld genoemd. Maar die zijn door partijen geselecteerd en dàt is nou juist het probleem.

“Een kabinet dat uitsluitend uit ‘vakministers’ bestond, kwam niet voor en is ook weinig waarschijnlijk. Kabinetten hebben nu eenmaal een minimale parlementaire (politieke) basis nodig.”

Dit is een raadselachtige zin. Het is juist wel te realiseren in onderhandeling met de Tweede Kamer. Waarom dit niet kan is duidelijk. Makkelijker wordt het er misschien niet op, maar democratie heeft een prijs. Je moet met iedereen in gesprek blijven. Een deel van de volksvertegenwoordigers passeren is dan wel reuze efficiënt, maar vroeg of laat breekt dat je weer op.

“Politiek en parlement zijn bovendien terreinen met eigen regels en eigen dynamiek, waarbij alleen vakkennis veelal niet voltstaat.”

Maar waarom zou je nou juist die kennis niet kunnen inhuren? Met een handvol assistenten desnoods. Het is juist minder moeilijke kennis dan de vakkennis die je in jaren moet vergaren. Het is eerder een vaardigheid die politiek assistenten je in de eerste maanden kunnen influisteren en daarna heb je het snel door. In een avond het ‘handboek minister’ lezen is al een goede basis (pdf, 47 pagina’s, 3-5-2019).

“Belangrijk is verder dat voor kabinetsbeleid homogeniteit een voorwaarde is. Ministers moeten gezamenlijk tot standpunten komen en dus politieke keuzes maken.”

Samen met de Tweede Kamer natuurlijk. Op basis van verkiezingsprogramma’s, stemmingen, staand beleid, internationale verdragen, mensenrechten, stand van de techniek, etc. Dan komt er wel een discussie over de Nexit in het parlement, maar laat dat vooral eens gebeuren, daar zit een deel van het electoraat op te wachten.

“Het is een illusie dat je personen met uiteenlopende politieke voorkeuren bij elkaar kunt zetten en dat dan ongekleurd beleid is te verwachten. Alleen al door het maken van keuzes worden ministers politieke figuren en wordt een kabinet ‘politiek’.”

Maar een ongekleurd beleid is onmogelijk, dat is ook onzinnig. Wie vraagt dat? Maar een mainstream gemiddeld beleid dat gevoed door de partijen aan de extremiteiten van het politieke spectrum door een kabinet met niet-politieke bewindslieden wordt gerealiseerd op basis van vakkennis, dat is goed mogelijk. Goed gecontroleerd door de Tweede Kamer. Het is er tijd voor.

Extraparlementair kabinet

Jan Schinkelshoek concludeert met deze oplossing:

Een nieuw kabinet treedt aan op basis van een handjevol minimale afspraken [‘op de achterkant van een sigarendoos’], de nieuw aantredende ministers werken het uit tot een regeringsprogramma en het parlement, de nieuwe coalitie voorop, beziet het van enige afstand en legt zich vooral toe op controle.

Geplaatst op

Het burgeramendement

Burgers participeren in de parlementaire democratie als ze een concrete bijdrage kunnen leveren en het einde in zicht is. Een stem uitbrengen, een handtekening zetten, een avond naar een inspraaksessie en zelfs een middag naar een burgerpanel of demonstratie incidenteel. Het is een afweging tussen inspanning en impact:

  • Een stem bij de verkiezingen geeft een redelijk gegarandeerde inbreng, het levert een andere burger een zetel in raad of Kamer op als genoeg anderen dezelfde mening zijn toegedaan.
  • Een handtekening zetten is een relatief kleine inspanning met potentieel de impact dat je ‘iets in beweging brengt’.
  • Een dagdeel opofferen is goed om je gehoord en gezien te voelen, inzicht in de speelruimte te krijgen, met de belofte dat de bijdrage ‘wordt meegenomen’ en daar begint het al te wringen.
  • Lid worden van een organisatie, zoals een partij of activistenclub vergt vaak ook een secundaire motivatie: het plezier samen te werken, te leren, te netwerken, carrière te maken. Ook heel concreet.

Maar om daadwerkelijk invloed te hebben staat de burger op een grote achterstand omdat er nauwelijks formele ingangen zijn voor een bijdrage met gegarandeerd resultaat. Het beleidsproces is oneindig complex en vooral langzaam. De procedures zijn voor een buitenstaander tamelijk ondoorgrondelijk, maar je moet wel alert zijn en snel reageren op kansen. Een groot netwerk dicht bij het vuur helpt daar bij, maar ook op dat professionele niveau wordt er door lobbyisten vaak veel tijd geïnvesteerd zonder de gewenste opbrengst. Je wint en verliest afwisselend, per definitie.

Daarom moet een nieuw instrument van participatie een concreet resultaat geven op een zeker moment met een voorspelbare uitkomst. Het burgeramendement voldoet aan alle eisen. Het vergt slechts een handtekening van 70.000 burgers en het resultaat is een speciek amendement op wetgeving. De burger kan dit in een paar minuten lezen en begrijpen.

Uitwerking

De duivel zit in de details. Als er om veel gegevens wordt gevraagd bij de ondertekening dan haken er schrikbarend veel burgers af. Dit is een te hoge prijs voor een onvoorspelbaar resultaat. Het is technisch goed mogelijk om te garanderen dat er geen handtekeningen door robots of dubbel worden gezet zonder de drempel te verhogen. Laat het niet aan ambtenaren over om dit dicht te timmeren, want dan gaat het fout door hun risicomijdende reflex. Laat het aan de burgers zelf om de inzameling van steunbetuigingen als geloofwaardig te presenteren aan de Tweede Kamer (statistische analyse, €0,01 per iDEAL, SMS, IRMA, papieren formulier, web of trust…). Het is goed als de gekozen technologie zèlf publiekelijk ter discussie staat en niet bevroren wordt tot ver in de toekomst.

Ook moet het amendement achteraf niet afgekeurd worden zoals nu vaak met het ‘burgerinitiatief’ gebeurt. Zelden levert dit instrument wat op. Dit zet veel kwaad bloed bij burgers die daardoor teleurgesteld worden. Een relatief grote investering blijkt het niet waard geweest.

Verder, de burger heeft broodnodig institutionele ondersteuning nodig; er moet al een organisatie bestaan voordat de burgers vragen om een amendement. Het is praktisch onmogelijk om met een ad-hoc organisatie tot een goed amendement en bijbehorende ‘lobby’ te komen. Stichting Petities.nl werkt graag met een dergelijke organisatie samen. Laat het geen ambtelijke dienst zijn die dit erbij krijgt. Dat betekent vaak risicomijdend gedrag met louter procedurele ondersteuning. Een aparte organisatie kan allerlei professionals (denk aan lobbyisten) uit verschillende hoeken aantrekken op korte termijn.

Daarom schrijf ik deze boodschap aan Tweede Kamerleden:

Geacht Kamerlid,

Donderdag stemt u namens de ___ over het mogelijk maken van een ‘burgeramendement.’ Bedenk: “Baat het niet, dan schaadt het ook niet.” Het is slechts een pilot. Maar als het slaagt telt uw naam mee in de parlementaire geschiedenis!

Wij:

  • Stichting Petities.nl,
  • de BVPA (beroepsvereniging Public Affairs) en
  • IkLobby: het nieuwe platform voor de burgerlobby,

ondersteunen en juichen dit initiatief toe.

De potentie van deze pilot voor een versterking van de parlementaire democratie is heel groot.

De potentiële schade bij burgers is kleiner dan die van een willekeurig ‘burgerinitiatief’. Petities.nl heeft er aan aantal begeleid. Het vergt veel van burgers om aan de eisen te voldoen en na grote inspanningen is het resultaat teleurstellend.

De potentiële schade voor het parlement is vergelijkbaar met het tijdsverlies van een regulier amendement dat geen minderheid haalt. Vergelijk het met een enkel Kamerlid dat 10% actiever is.Want in vergelijking met honderden amendementen jaarlijks van de Kamer zal het burgeramendement zeldzaam blijven en telkens nieuwswaardig zijn.

Daarmee is onze gedeelde verwachting dat dit het vertrouwen in de democratie dan ook zal vergroten.

INVLOED OP INPUT ÈN OUTPUT PARLEMENT
Wij verheugen ons ook vooral op het verhaal òver het burgeramendement dat door elk nieuwsbericht zal worden verteld. Het is hiermee wel degelijk mogelijk als burger om invloed te hebben op zowel de input als output van het parlement. Niet alleen door aandacht voor een kwestie te vragen (met een petitie), maar met het burgeramendement is nu ook de uitkomst te beïnvloeden door de uiteindelijke formulering ervan (iets) aan te passen.
De ervaring is dat burgers hun aandacht verliezen als hun petitie naar de Tweede Kamer gaat. Er is dan geen handelen meer mogelijk, dus is het ook niet nodig om te volgen wat er gebeurt: “we zien wel.” Als dit wèl mogelijk wordt dan is dat een fundamentele verandering: het is zinnig om te blijven volgen! Dat zal dan gelden voor veel meer onderwerpen, niet alleen dat wat met een petitie op de politieke agenda is gekomen.

UITWERKING
Voor de uitwerking hebben wij twee dringende aanbevelingen.

  1. Vul ‘70.000 ondertekeningen’ niet precies in, laat de burger het bewijs verdedigen (één superieure methode bestaat niet en technologie verandert) en reageer ruimhartig bij de acceptatie van het bewijs.
  2. Een bescheiden, maar wel onafhankelijk en neutraal platform, is nodig voor het ondersteunen van burgers. Om er te lezen wat er te amenderen is en voor advies en contacten bij een campagne en een lobby. Onze expertise en ons netwerk dragen we graag bij aan een dergelijk centraal punt.

ONS AANBOD
Petities.nl, de BVPA en IkLobby bieden aan om dit platform te dragen, zien meerwaarde in het vervullen van een kerntaak en denken ook dat het slagen van dit experiment daarbij gebaat is.

  • Petities.nl heeft aantoonbare ervaring met het effectief faciliteren van burgerpetitites. En daarmee met het ophalen en documenteren van grote hoeveelheden handtekeningen.
  • IkLobby heeft de ambitie om de fakkel in het proces voort te dragen door middel van het pro-actief begeleiden van burgerpetities richting een doeltreffende beleidsbeïnvloeding. Dit wil zij doen door het ondersteunen van de groep betrokken burgers, het vinden van een juist en kloppend verhaal en het koppelen aan een passende lobbyist via de BVPA.
  • De Beroepsvereniging voor Public Affairs heeft naast een grote groep leden die lobbyen op alle mogelijke dossiers ook een schat aan kennis en ervaring in het betrekken van derden bij ambtelijke en politieke beïnvloeding.

ACHTERGROND
Stichting Petities.nl biedt een neutraal petitieplatform en helpt burgers met hun petitierecht (lokaal, nationaal en Europees). Sinds 2005 zijn voor 20.000 petities 18 miljoen ondertekeningen verzameld op het platform. Het is (na stemwijzers in een maand met verkiezingen) de populairste politieke website. Mogelijk gemaakt door donaties, het vfonds, lokale overheden, het ministerie en heel veel vrijwilligerswerk. 

Er is 25 september 2020 over gestemd en op donderdag 25 februari 2021. Zie de verschillen in deze lijst met voorstemmen. De partijen die plots tegen zijn heb ik via Twitter gevraagd om uitleg: GroenLinks, SP, PvdA en FVD.

Partij25-9-202025-2-2021
D661919
PVVtegen20
GroenLinks14tegen
SP14tegen
PvdA9tegen
PvdD44
50PLUS33
DENK33
FVD2tegen
Krol11
Van Haga1tegen
Van Kooten-Arissenafwezig1
7051
Beide keren tegen
VVD32
CDA19
ChristenUnie5
SGP3
Geplaatst op

Re: Zo worden sociale media weer van ons

In reactie op het NRC-artikel Zo worden sociale media weer van ons schreef ik eronder:

Trek het kleedje onder de sociale media en andere vervelende dynamiek weg en pak het adverteren aan. De handel in aandacht. Nu ben je geen klant van de dienst maar grondstof om te exploiteren.

De EU kan adverteren bij internationale websites om te beginnen belasten (dan heeft de EU eindelijk ook eigen belastinginkomsten). Dat maakt adverteren bij lokale media aantrekkelijker, goedkoper. Dat is ook duurzamer dan de EU-miljardenboetes voor Big Tech en helpt journalisten en factcheckers aan het werk.

Ook het akelige fenomeen dat wat je doet op een site van invloed is op de advertenties die je ziet is kan met wetgeving gestopt worden. Als gebruiker kan je dan zelf met schuifjes en sleutelwoorden instellen welke advertenties je wil zien, maar standaard is hoogstens je taal en de omgeving van de advertentie van belang.

Dit is waar recent de NPO voor heeft gekozen; terug naar vroeger. Je adverteert bij een programma, niet voor een bepaalde groep mensen. Het was een leuk experiment die zogenaamde advertenties op maat, maar het werkte niet. Weg ermee.

Met het afdwingen van controle op advertenties door gebruikers ontstaat ook een noodzakelijke optie die nu ontbreekt: betalen als klant. Dan kan je ervoor kiezen helemaal geen advertenties te zien. Als je klant bent kan je ook kwaliteit eisen en moet de uitgever een redactie inhuren die rotzooi opruimt. Want als je een website hebt dan ben je uiteindelijk gewoon uitgever, zo zie ik het voor de website die ik zelf beheer.

ReindeR Rustema, petities.nl

Geplaatst op

Conference on the Future of Europe and the European Citizens Initiative

The new European parliament and Commission established a conference on the future of Europe. This is not going to be a single event, but a process that will last until mid 2022 and is all about the future of European democracy (the European Union, not the one in member states).

In true European tradition it will be a long and slow process, with many stakeholders and voices to take into account. Moonshots and big ambitions will probably fail, but a realistic and tactical move would be to make the European Citizens Initiative a tool for the parliament to overrule the Council.

Few readers now remain after the previous sentence. If you are still reading you probably already understand the huge potential. Currently, that Europe-wide petition that collected a million signatures in 7 member-states or more goes to the Commission and stops there. If the Commission would like to carry the initiative further, for example because it is a good proposal, then it probably is also political. Then there are the 27 member states that gang up to block it.

Not very democratic, is it? This is not going to change soon or easily because the member states do not want to give up their powers to Brussels, the Commission. That would also be problematic democratically because the mandate of the Commission is not very democratic. The parliament can’t send the Commission home either. Also, the Commission is there to execute with a very narrow mandate.

The Council is a meeting of the leaders of the member states and they will not easily give up their power. Unless…

Unless it is a very limited power they give up, if many conditions apply. I propose:

  • A European petition with a million signatures (European Citizens Initiative
  • Which fulfills the current criteria
  • And is supported by a majority vote by the European Parliament
  • Results in a legislative act from the European Commission
  • And can not be overruled easily by any European body, except the Court of Justice of the European Union.

This will fundamentally change the dynamic around this instrument. Currently few members of the European Parliament are motivated to make the instrument into something big. Once they can have a vote about it and have their way, they will have more power than they have now. It will not become a tool of direct democracy (which parliamentarians usually object to) but will complement the parliamentary, representative democracy. Crazy stuff by a group of 1 million crazy or bribed citizens will still be blocked by the parliament. But good stuff will shine on them too. They will probably start campaigning to mobilise the European demos for it!

Good for the emergence of a European demos too. Citizens can actually do something and make a difference in European democracy.

Let me know if you want to support this and which organisations you could make enthousiastic. During the conference I would like to contribute it.

I already proposed it during ECI Day on February 25. There is probably even a video of me standing up in the crowd. Based on a discussion that morning I got this idea.

25/02/2020: ECI Day
European Economic and Social Committee Rue Belliard/Belliardstraat 99