Re: Een parlement voor de ‘onzichtbaren’

(ingekort gepubliceerd in NRC Handelsblad op 20 december 2018)

Caroline de Gruyter haalt het ‘parlement voor de onzichtbaren’ van Pierre Rosanvallon in herinnering (15/12) omdat de gele hesjes, Brexit en de Commissie Remkes aantonen dat veel burgers zich niet goed vertegenwoordigd voelen. Vroeger behoorden ze nog tot een sociale klasse of beroepsgroep met collectief onrecht. Het geïndividualiseerde onrecht van vandaag maakt iedereen onmondig omdat veel burgers op een andere manier precair zijn; het leed van de één kan zelfs de individuele voorkeur van een ander zijn. 

Een dergelijk parlement bestaat al en is ook onzichtbaar. Maandelijks zet ik ongeveer 100 nieuwe petities open, maar het merendeel krijgt (behalve van mij) geen aandacht. De meesten halen de eindstreep, een overhandiging, ook niet. Een petitie over het Verdrag van Marrakesh met wel bijna 30.000 ondertekenaars werd zelfs niet in ontvangst genomen door de Tweede Kamer, alleen door Sietse Fritsma van de PVV. 

Het ontvangen van een petitie is de minste moeite en een grondrecht; ongeveer het enige wat de Commissie Remkes over petities zegt. VNO-NCW bepleit ‘modernisering’ van petities, burgerinitiatieven in internetconsultaties als ex ante beleidstoetsing. Het veel bescheidener beantwoorden van petities is goed te organiseren. Het is dankzij internet mogelijk alle ondertekenaars van een petitie een e-mail te sturen met een antwoord op een petitie. Op deze manier zouden de afgelopen 13 jaar via 10.000 petities 9 miljoen burgers bereikt zijn. Een enkele gemeente doet het wel, maar op nationaal niveau gebeurt het niet. Voormalig Kamervoorzitter Gerdi Verbeet merkte ooit op dat het wel zo netjes zou zijn om alle ondertekenaars van een burgerinitiatief een briefje terug te sturen. Het is er nooit meer van gekomen. 

Een antwoord op een petitie levert steevast dankbare reacties op, ook als het antwoord niet is waar men op hoopte. De gemeenten die wel een antwoord aanleveren om te versturen zien dan ook meer en betere petities omdat burgers merken dat dit communicatiekanaal open staat. Een goed antwoord laat ook zien dat er een afweging is gemaakt en hoe onze democratie werkt. Idealiter wordt ook duidelijk wat de posities zijn van de verschillende volksvertegenwoordigers. Er is dankzij internet een wereld te winnen met een fatsoenlijke dialoog tussen burgers en volksvertegenwoordiging zonder met zwaar geschut te komen zoals referenda. 

Reinder Rustema

oprichter en beheerder van Petities.nl

Voor Café Weltschmerz geïnterviewd door Rico Brouwer

Rico Brouwer heeft mij voor Café Weltschmerz geïnterviewd over petities en hoe ik graag de parlementaire democratie zou verbeteren. Het ging uiteindelijk weinig over de directere democratie uit de aankondiging volgens mij.

Het was in een kleine studio met vaste camera’s, erg prettig. Nu heeft 3% van de kijkers het een ‘like’ gegeven. Is dat veel?

Zelf ga ik ook petitionarissen over hun petitie op Petities.nl interviewen is het idee nu. Neem alvast maar een abonnement op het Café Weltschmerz-kanaal of de Café Weltschmerz-nieuwsbrief. Het project is vanuit de beeldende kunst bedoeld als een sociale sculptuur van de tijd waarin we nu leven.

Mogelijk een Europees petitierecht?

Het wordt misschien mogelijk om met een petitie iets op de agenda van het Europees Parlement te krijgen. In Europa is er nu namelijk geen normaal petitierecht. Alleen als het over de uitvoering van EU-regels door lidstaten staat kan je klagen. Parlementariërs willen graag in de bijbehorende commissie omdat het interessante werkbezoeken oplevert, voornamelijk in het oosten en zuiden van Europa.

Als je als burger iets voor wil stellen heb je geen formele ingang behalve parlementariërs aanschrijven of aanspreken. Dat schaalt niet op omdat er heel veel van zijn. Het merendeel spreekt jouw taal ook niet eens.

Er is hoop nu het parlement het ‘Europees burgerinitiatief‘ uit het Verdrag van Lissabon mogelijk wil opnemen in de huisregels. Het zou goed zijn om de initiatieven die er via dit kreupele instrument incidenteel binnenkomen bij de Commissie ook te bespreken in het parlement. Dit geeft deze vorm van participatie meer gewicht omdat de Commissie tot nu toe weinig inhoudelijks heeft gedaan met de binnengekomen initiatieven. Dit zou de Europese burger meer moeten motiveren om wat van zich te laten horen. Het veronderstelt wel een Europese ‘demos’ want 1 miljoen ondertekeningen verspreid over minstens 7 lidstaten zijn niet makkelijk om te verzamelen.

Lees verder bij de ECI Campaign waar ik namens Petities.nl ook deel van uitmaak. Een andere organisatie uit de directe democratie-hoek heeft dit persbericht geschreven over de recente ontwikkelingen.

Openbaar vervoer-activist actief met petities

Als beheerder van Petities.nl modereer ik dagelijks de nieuwe petities die binnenkomen op Petities.nl. Ik haal taalfouten eruit, breek de constateringen op in bullet-points en zo nog wat.

Maar zo zie ik patronen die een buitenstaander niet snel ziet. Zo begon ene Tim Sekac op 1 maart 2017 een petitie om de museumtramlijn aan de nieuwe Amstelveenlijn te koppelen. Dat ging met moeite, maar daarna kreeg hij de smaak te pakken en heeft hij als een soort openbaar vervoer-activist allerlei lacunes in het openbaar vervoer in Nederland als petities geformuleerd. Vaak gaat het om het in oude glorie herstellen van buiten gebruik gestelde spoor- en tramlijnen.

En zoals je ziet, als je spaghetti tegen de muur gooit blijft er altijd wat plakken. Er zijn minstens 6 van de 32 die aanslaan met honderden ondertekeningen:

  1. Spoorverbinding van Emmen naar Stadskanaal (2911 ondertekeningen)
  2. Nieuwe tramlijn van Den Haag naar Hoek van Holland (1001 ondertekeningen)
  3. Meer nieuw en oud spoor in Zeeland (317 ondertekeningen)
  4. Nieuw spoor Amersfoort-Rhenen-Kesteren-Nijmegen (242 ondertekeningen)
  5. Rechtstreekse treinverbinding Gouda – ‘s-Hertogenbosch (229 ondertekeningen)
  6. Trek buslijn 172 Amsterdam CS – Kudelstaart door naar Leimuiden (210 ondertekeningen)

Waarschijnlijk zit er ook wel potentieel in een aantal anderen als er wat aandacht voor komt. Wie is deze Tim Sekac? Een 18-jarige ROC student logistiek lees ik in de artikelen “Student blaast spoorlijn Gouda – Schoonhoven nieuw leven in” en “Spoorlijn dwars door Rivierenland: van Gouda naar Den Bosch.”

Opmerkelijk is dat de interviews niet gaan over zijn petities met de meeste ondertekeningen. Ook een artikel in de Provinciale Zeeuwse Courant Petitie voor meer en beter treinverkeer in Zeeland hoort niet bij zijn populairste petitie. Het lijkt erop dat die over Emmen-Stadskanaal ‘op eigen kracht’ viraal is gegaan. Daar is de nood het hoogst?

Tim Sekac, student logistiek

Update 7 januari 2020

Tim is vandaag een petitie begonnen voor een snelle Intercity Direct-verbinding met Zeeland. Zie ook de petities:

Update 5 maart 2021

Ja, tijd voor een update!

Zie oude spoorkaarten op deze pagina bij Flickr of als filmpje: