Fietsersbond meer activistisch? Kritiek op de e-bike?

Afgelopen maandag deed ik mee aan een ronde tafelgesprek met Fietsersbondleden over de Fietsersbond.

Het bleek al snel dat we de Fietsersbond niet activistisch vonden. Ja, lokale afdelingen overleggen goed met de gemeente over de gewenste fietsvoorzieningen, voor zover die afdelingen er zijn. Met het vergrijzende ledenbestand komt dat wel in gevaar.

Maar kijk je naar ons blad dan zie je een soort ANWB-Kampioen voor fietsers. Welke e-bike kopen? Met dat soort consumenteninformatie win je geen jonge leden. Daar kijken ze wel een filmpje over ergens.

Juist met activisme kan de Fietserbond zich onderscheiden. Waarom lezen we bijvoorbeeld geen kritiek op de e-bike in ons blad? Waarom is de Fietsersbond niet kritisch op de e-bike. De Amsterdamse afdeling is dat heel sterk bijvoorbeeld.

Journalisten die ik spreek sinds ik mijn kritiek uitte laten weten dat het een lekker onderwerp is. Het levert veel lezers op, het land raakt er niet over uitgepraat. Maar de Fietsersbond is doodstil? Dat kan toch niet?

Het mantra van landelijk is dat de e-bike goed is voor het fietsen. De e-bike is goed. Kom niet aan de e-bike. De voorzitter van de Fietsersbond wenste mij na een radio-uitzending waarin we debatteerden over de e-bike ook mijn eigen Oek-bond toe. Dat staat voor “op eigen kracht”, de naam van het ledenblad van de Amsterdamse afdeling. Geinig, maar geen echte oplossing. Want dus ook de leden, die ook wel een e-bike hebben, willen het er graag over hebben. Hameren op ‘handhaving’ en ‘eigen verantwoordelijkheid’ schaalt niet op.

Zo vertelde aan die ronde tafel een buschauffeur uit Friesland, die zelf geen auto heeft, dat hij hoorde dat als zijn fietsenmaker e-bikes binnen krijgt voor een reparatie die altijd in de hoogste stand staan. Men rijdt gewoon zo snel als mogelijk, dat doen veel mensen al op een gewone fiets, dus op een elektrische evengoed.

Er zijn eindeloos veel onderwerpen waarover juist fietsers meer zouden willen en moeten weten:

  • hoeveel extra moet je fietsen om evenveel fysieke training te krijgen?
  • in hoeverre doet het er wat dat betreft toe met welke stand je fietst?
  • krijgt de oek-fietsende jeugd een betere conditie voor later in het leven door lange stukken naar de middelbare school te fietsen als tiener? Is het zo dat je lichaam de rest van je leven terug wil naar dat lichaam van toen? En een e-bike dus een heel slecht kado is voor een tiener?
  • hoe zit het met alle gekke krachten om rekening mee te houden op een e-bike? Bij het opstarten, in de bocht, bij het stoppen? En kan iemand op leeftijd dat allemaal even goed?
  • een goed onderhouden oek-fiets kan je hele leven mee gaan, maar hoe kort blijft een e-bike goed? Wat is de prijs per kilometer?
  • haalt de e-bike forensen uit de auto? Of uit het openbaar vervoer of de gewone fiets?
  • gebruikt men de e-bike ook voor de kleine stukjes of inderdaad alleen voor een grotere actieradius?
  • eerlijke interviews met gebruikers van de e-bike over de overstap, om je ervaringen mee te vergelijken… Wie gaan er weer terug naar de Oek-fiets en waarom?
  • welke fietsers voelen zich door de toegenomen snelheidsverschillen niet meer veilig op het fietspad? Is dat alleen een stadsonderwerp of overal?
  • wat voor verbeteringen zijn er mogelijk vanuit Den Haag? Een kenteken met RDW-keuring?

Goed, er is een tijdschrift tjokvol mee te schrijven. En je kan je goed voorstellen dat het allemaal artikelen zijn die je op geen enkel andere plek kan lezen. De kranten hebben er op dat niveau geen ruimte voor en de commerciële media willen alleen onkritische stukken hebben die de consumptie aanspoort.

Mijn zienswijze op het Ontwerpverkeersbesluit ‘Snorfiets naar de Rijbaan’ in Amsterdam

Vanaf 14 augustus tot en met 24 september 2018 kon men een ‘zienswijze’ indienen op het Ontwerpverkeersbesluit ‘Snorfiets naar de Rijbaan’. Ik reageerde op een stukje in de Tweede Hugo de Grootstraat.

LS.

Ik ken de situatie in de Tweede Hugo de Grootstraat erg goed sinds 1996. Ik begrijp ook waarom ervoor gekozen is om de snorfiets ter hoogte van nummer 19 alvast naar het fietspad te sturen. Fijn voorsorteren voor de Nassaukade waar die weer op het fietspad moet. Goed voor de doorstroming? Alleen op een lege kaart waar je het verkeer niet ziet.

Niet zichtbaar is de afstelling van het verkeerslicht, de enorme fietsdrukte tijdens de spits en de door de rotonde eerder gedoseerde auto’s. Voor fietsers gaat het licht heel kort op groen. Het hele fietspad tot aan nummer 19 staat vol met wachtende fietsers tijdens de spits (ik heb op 22/3/17 een filmpje getwitterd als rrustema). Als het licht op groen gaat en je passeert net nummer 19 dan is die weer rood als je bij het stoplicht bent! En dat is dan zonder file fietsers.

Een paar maanden geleden was er een politieactie daar om fietsers te beboeten die over de supersmalle stoep naar rechts gaan om de meute wachtende fietsers die rechtdoor gaan te passeren. Daar is immers een basisschool en tijdens de spits lopen daar veel kinderen naar school. Over de stoep kan echt niet, hoewel begrijpelijk omdat afslaan naar rechts op plekken met ruimte doorgaans wel mag.

Haal daarom de snorfietsers uit de rij en laat ze tussen de auto’s wachten bij het stoplicht. Dat maakt de rij korter. En snorfietsers passeren de rij fietsers nu al over de rijbaan om vooraan bij het stoplicht te kunnen staan. Als het licht op groen gaat dan dringen sommige snorfietsers ook door de meute fietsers voor om die paar seconden groen niet te missen. Omdat fietsers instinctief uitwijken voor ze en snorfietsers veel makkelijker kunnen optrekken vanuit stilstand (met brullende motor).

Juist omdat ze altijd voordringen en snel optrekken is er ook geen conflict tussen afslaande snorfietsers (als die al wachten op rood!) en fietsers die rechtdoor rijden omdat ze doorgaans vooraan staan. Ze dringen soms ook via de stoep voor. Het is al erg als fietsers dat doen, maar helemaal als snorfietsers het doen. De meeste fietsers staan overigens als makke schapen in een rij, ook die af gaan slaan.

Als laatste is het ook veel logischer. Want de snorfietsers rijden het hele stuk vanaf de A10 al over de rijbaan volgens SNOR. En als ze rechtdoor blijven rijden (weinigen slaan nu af) dan moeten ze na het kruispunt weer terug naar de rijbaan! Dit kleine drukke stukje moeten ze dan op het fietspad? Niet uit te leggen. Ook moeten ze in de andere richting daar wel op de rijbaan. Dat is heel gek als ze daar rijden. De snorfietsers aan de andere kant van de weg kan ze in twijfel brengen over het bord dat ze net hebben gezien. Moet ik hier wel rijden? Heb ik het bord wel goed begrepen?

Overigens, het is met auto’s niet zo druk op die plek. Want die komen heel gedoseerd aanrijden omdat ze op de rotonde (Frederik Hendrik/Tweede Hugo de Groot) voorang moeten geven aan fietsers. Ze staan (niet alleen tijdens de spits) eindeloos te wachten tot er een gaatje valt in de stroom fietsers (die rotonde is een genot voor fietsers). Als je aan komt fietsen naar de Nassaukade ter hoogte van nummer 19 staat het tijdens de spits al vol met fietsers (belangrijke fietsader vanuit West) terwijl er nog geen auto’s in de rij staan op de rijbaan. Er is dus genoeg ruimte voor snorfietsers om langs die paar auto’s voor te dringen tot aan de stopstreep. Zeker als je daar een speciaal snor- en bromfietsen wachtvak maakt voor de auto’s! Zou mooi zijn om het nieuwe snorfiets icoon dan daar naast die voor de bromfiets op het wegdek te schilderen. De foto daarvan is prachtig voor op publicaties.

UPDATE 17 december 2018

Het antwoord van de wethouder:

De indieners geven aan het niet eens te zijn met de locatie van het doorsteekje in de Tweede Hugo de Grootstraat (ter hoogte van nummer 19). De doorstroming op het fietspad op de kruising Tweede Hugo de Grootstraat – Nassaukade is in de huidige situatie al onhoudbaar. Invoegend snorfietsverkeer maakt de situatie nog erger. Hetzelfde bezwaar maken indieners voor andere zijstraten van de Nassaukade.

De Nassaukade behoort tot de zogenaamde doorstromingswegen, waarvan het college heeft besloten voorlopig de maatregel nog niet in te voeren. Dit houdt in dat de snorfietsers die vanuit de zijstraten de Nassaukade naderen op een veilige locatie van de rijbaan het fietspad op moeten om hun weg te kunnen vervolgen. Deze doorsteekjes zijn in samenspraak en op advies van de Centrale Verkeerscommissie op de meest veilige locaties bepaald.

Hoewel het college zich realiseert dat op de door indiener aangegeven locatie veel fietsverkeer is, ziet het geen aanleiding om in deze situatie de voorgestelde alternatieve oplossing te kiezen en de snorfietsers op de rijbaan te laten. Het college acht het in het belang van de verkeersveiligheid wanneer de snorfietser vanuit alle aanrijroutes van de doorstromingswegen in het gebied op eenzelfde manier zijn weg naar het fietspad kan vinden.

Aan de invoering van de maatregel koppelen we een uitgebreid monitorings- en evaluatieonderzoek. Dat onderzoek beschrijven we in hoofdstuk 8.

Bron: pagina 75 Nota van Beantwoording

En meer in het algemeen, op pagina 17:

In samenspraak met de Centrale Verkeerscommissie is onderzocht op welke locatie de snorfietser die uit één van de zijstraten komt, het veiligst kan invoegen op het fietspad dat naast de corridors ligt. De uitkomst is dat het veiligst is om dit te doen voordat men vanuit een zijstraat de corridor opgaat. Zo voorkomen we dat de snorfietser zich bij verkeerslichten tussen de auto’s moet opstellen en vervolgens bij groen licht met een afslaande beweging door het fietsverkeer heen het fietspad op moet komen.

Mijn voorspelling is dat de snorfietser vooraan gaat staan en zich door de meute duwt. Op die plek kan je trouwens voor de meute wachtenden langs en naar rechts afslaan. Naar links afslaan is geen probleem omdat de fietser dan rechts van de snorfietsers op de rijbaan staan.

UPDATE 13 januari 2019

Ik kon het niet nalaten er nog even over te mailen. Toen leerde ik het volgende:

We kunnen ons het geschetste verkeersbeeld met de snorfietsers rondom dit drukke kruispunt voorstellen. In de voorbereidingen voor de verplaatsing van de snorfiets naar de rijbaan heeft het projectteam specifiek voor de situaties rond kruispunten met verkeerslichten en het in- en uitvoegen van snorfietsers op de fietspaden de Werkgroep Verkeerslichten Amsterdam (WVA) en Centrale Verkeerscommissie (CVC) geconsulteerd. Voor een veilige invoering van de maatregel stellen zij als harde randvoorwaarde dat het in- en uitvoegen van snorfietsers bij alle kruispunten, dus niet alleen op corridors, buiten de invloedssfeer van de verkeerslichten moet plaatsvinden. Om die reden zien wij het idee om de snorfietsers op de Tweede Hugo de Grootstraat tussen de auto’s op te laten stellen niet als een geschikte oplossing voor deze verkeerssituatie. Omdat de snorfiets op de Nassaukade op het fietspad blijft rijden, moet deze dus al vóór het kruispunt van de rijbaan naar het fietspad. Vandaar de gekozen oplossingsrichting.

Intrigerend, zo’n mysterieuze centrale verkeerscommissie. Wat een macht. Staat maatwerk niet toe. Via-via kreeg ik toegestuurd wat die CVC doet. Onder andere:

 De CVC beoordeelt of de in de aangeboden studies, plannen en ontwerpen gemaakte keuzes voldoen aan nationale wet- en regelgeving (WVW, RVV, CROW-richtlijnen etc.) en aan gemeentelijke regelgeving (Leidraad CVC, Beleidskader Hoofdnetten, Mobiliteitsaanpak Amsterdam, Uitvoeringsagenda Mobiliteit e.d.). Voorts toetst de CVC of de indiener de gevolgen van zijn voorstel voor de verkeersveiligheid, bereikbaarheid, toegankelijkheid en doorstroming heeft onderzocht, de relevante partijen heeft geconsulteerd en of er een verantwoorde belangenafweging is gemaakt.”

In dit geval overruledt het Beleidskader Hoofdnetten het voorstel wat ik die in deze zienswijze. Die hoofdnetten bepalen deze oplossing. Daar vanaf wijken zou een optie kunnen zijn, maar daar wordt niet voor gekozen. Er wordt verwezen naar de CVC. Maar door de condities die aan de CVC zijn opgelegd kan die eigenlijk niet anders besluiten. Die geeft ook een algemeen advies over dat verkeersbesluit. Schrijft niet als commissie mee aan de Nota van Beantwoording.

Maar waarschijnlijk speelt hier iets anders. De gemeente heeft een geniale tactische zet gedaan door de autocorridors uit te sluiten van de maatregel. Dat is dan bewijs dat de gemeente heel zorgvuldig handelt, met de veiligheid van de snorfiets in gedachten. Als het voor de rechter komt zal daarnaar verwezen worden als verdediging tegen de ‘onveilig’ klacht. De hele Nota van Beantwoording valt daar heel vaak op terug, in lijn met de AMvB. Nadat het verkeersbesluit uitgevoerd is en de ongelukken een jaartje zorgvuldig gemonitord zijn kan dan met een dozijn losse verkeersbesluiten de rest opgerold worden. Maar nu met verwijzing naar de gegevens uit de monitoring om die verkeersbesluiten weer te verdedigen. Ja, de snorfiets op de Stadhouderskade zal ook veilig zijn.

Mocht zo’n verkeersbesluit alsnog sneuvelen is er weinig verloren. Dan kan de gemeente het (eventueel) weer opnieuw proberen nadat die weg is ‘afgewaardeerd’. Smaller, heuveltjes, klinkertjes, bloembakken, slingers, etc. Dan is het een andere weg geworden en kan er alsnog een verkeersbesluit voor worden genomen. Dat kan jaren duren, maar dat verhindert dan allemaal niet dit project SNOR. Mogelijk blijven er altijd uitzonderlijke stukjes 50km-straat waar de snorfiets niet op mag. Ondertussen is dan al wel 98% van de fietspaden herovert op de snorfiets. Wat op zich al de groeiende populariteit van de snorfiets stopt.