In de discussie over de file voor de Bijenkorfgarage domineert de veronderstelling dat bezoekers van Amsterdam allemaal op zoek zijn naar een parkeerplaats. Typisch een gedachte van bewoners. Je bent aangekomen en dan stap je uit om de stad in te gaan, toch?
Een deel van de Amsterdamse bezoekers is al aangekomen zodra ze bij vertrek in hun auto stappen. De auto is zelf de bestemming! Amsterdam is de achtergrond die voorbij trekt achter de autoramen; de auto is als een huiskamer. Alle comfort is aanwezig. Vooral op uitgaansavonden kan je als automobilist het gevoel krijgen dat je een bestemming hebt bereikt door een rondje door Amsterdam te rijden. Er is van alles te zien en er gebeurt van alles om je heen.
Parkeren is helemaal niet het einddoel. Hoogstens parkeren ze een paar uur als dat makkelijk ergens in het centrum kan, lopen een rondje en rijden weer weg. Zolang je de stad in mag rijden zal dat gebeuren. De enige oplossing is het invoeren van bestemmingsverkeer.
Maar behalve de dagjesmensen uit heel Nederland zijn er ook Amsterdammers die de auto als kamer gebruiken. In Amsterdam West staan regelmatig auto’s stil in woonstraten met een jongere erin, vooral als er een coffeeshop in de buurt is. De automobilist vermaakt zich met zijn of haar telefoon en de muziek staat aan. Dit is een jongens- of meisjeskamer bij gebrek aan een eigen kamer thuis. Ook al kost je auto een paar honderd van je zuur verdiende euro’s per maand, je hebt meer privacy dan thuis èn de stad als uitzicht; je bent er even uit. Veel geld uitgeven aan je rijbewijs en auto is ook een sociaal geaccepteerde uitgave, het geeft zelfs status.
Ondertussen verdringen ‘arme’ studenten zich in de universiteitsbibliotheek voor een schaars plekje terwijl hun werkende leeftijdsgenoten in hun auto zitten te chillen. Ik vraag me af wanneer studenten geparkeerde auto’s gaan huren als studiecabines. Het maakt de parkeervergunning voor de autobezitter nòg goedkoper.
En dat doet me denken aan wat ik 22 jaar geleden schreef over televisie. Pure televisie is live, dat was het in de begindagen ook:
Het was tele-visie in de oorspronkelijke betekenis van ‘ver-zien’, een woord dat zijn oorsprong vindt in het Griekse woord tèle (ver) en het Latijnse woord visio (het zien). De andere benamingen die men gebruikte voordat ‘televisie’ in 1907 in zwang raakte, beschrijven het zelfs duidelijker: ‘distant electric vision’, ‘telephonoscope’ ‘seeing by wireless’ en ‘visual radio’.
Dat is ook de toekomst van televisie en daarom moet NPO een kanaal ‘in de lucht houden’ met een live verbinding naar wat de lokale cultuur bindt. Want het maken van een nationaal gevoel is altijd stiekem verbonden met de opdracht die de nationale omroep mee kreeg. De BBC was er zelfs om een wereldrijk bij elkaar te houden. Zo zou er ook een Europees tv-station moeten zijn met louter live televisie met waar het nù gebeurt.
Dan bedoel ik niet de soort live-televisie die we van Euronews of CNN kennen. Een presentator die ingeblikte filmpjes aankondigt. Het ‘aura’ van live moet een absoluut criterium blijven waar niet aan getornd mag worden.
Concreet betekent dat een filmpje van een gebeurtenis niet full-screen getoond mag worden maar dat de maker het filmpje laat zien van een schermpje of een deel van het scherm en er live commentaar bij geeft. Of er geëmotioneerd door raakt, dat is nog mooier. Op het web is er nu al een genre waarbij memes na elkaar worden besproken, vaak met de impliciete vraag ‘is dit ècht?’ of ‘is dit geloofwaardig?’. Dat is dan ook waar het kanaal voor moet zorgen omdat het zo makkelijk is om een filmpje met een enkele prompt te laten genereren. ‘laat Poetin aankondigen een tactische bom op Polen te zullen gooien’ en dan vraagt iedereen zich af of het echt is.
Alleen een publieke omroep gefinancierd met belastinggeld kan zich hier ongehinderd in specialiseren. Er is geen noodzaak om de livebeelden te onderbreken door commercials of verwijzingen naar andere uitzendingen. Wel kan een maker live vertellen over een film en een scherm omhoog houden waar een medium close van wordt gemaakt.
Natuurlijk mag, nee moet, er geschakeld worden tussen lokaties. De naam van de lokatie staat ergens in beeld. Alles wat in beeld staat moet benadrukken dat het live is. De lokale tijd, het weer, de namen/titels van de personen in beeld, de beurskoers van het besproken bedrijf, de windrichting van het cameraperspectief. Er mag geen fout in worden gemaakt, het moet betrouwbare informatie zijn.
Omdat live-verbindingen niet meer een vrachtwagen nodig hebben die straalverbinding verzorgen is het ook niet nodig om de dag in te delen in programma’s. Waarschijnlijk zal het wel grotendeels aansluiten bij het dagritme van de kijkers, maar als de gebeurtenis erom vraagt niet.
Als er een natuurramp plaats vindt dan wordt er geschakeld naar opgestelde bewakingscamera’s en liefst naar correspondenten ter plekke die zichzelf en de omgeving filmen. Voor een stabiel beeld doen ze dat niet met een selfie-stick maar met een goede cameradrone die luistert naar de live door de correspondent gegeven commando’s: “kijken we naar links dan zien we de noordkant van de berg met de aardverschuiving, het groenbruine stuk daar rechtsboven in de schaduw beweegt langzaam naar het dal en kan elk moment versnellen en losbreken…” De camera luistert en volgt het groen-bruine stuk aan de schaduwkant van de berg.
De kijker die aan het ontbijten is ziet onderin staan dat het niet in Italië is maar vlak over de grens in Duitsland. Dat maakt het belangrijker, nieuwswaardiger. Zijn er geen grote rampen op het moment dan komt een Kamerdebat in beeld. Maar het debat op zich is al snel saai en kan geduid worden door experts die vanuit hun studeerkamer in beeld worden gebracht en over de uitspraken die we horen worden geïnterviewd.
De bron van de livebeelden staat ook altijd in beeld, dus als er plots weggeschakeld moet worden voor Reuters-beelden van een overstroming dan kan je zelf besluiten om via tweedekamer.nl verder te kijken naar het debat. Totdat er bijna een doelpunt wordt gescoord door het nationale team en dan wordt daarnaar overgeschakeld.
Het mag duidelijk zijn dat dit alleen mogelijk is met een groot team journalisten. De live-beelden moeten gecontroleerd en betrouwbaar zijn voordat ernaar wordt geschakeld. De tekstinformatie ook, wordt desnoods live ingetypt. De personen die in beeld verschijnen moeten ook zijn wie ze zeggen te zijn.
Het hoeft niet per se de hele tijd om hard nieuws te gaan. Als een deelnemer in het Big Brother-huis (bestaat het nog?) besluit het huis te verlaten wordt ook even in beeld gebracht met de naam van de stream eronder. Wie verder wil kijken kijkt maar, want er zijn beelden van een bijna uitgestorven diersoort dat jongen heeft. Het gebeurt nù.
Het kanaal is een etalage van wat er nù gebeurt, maar geeft ook gezelschap en maakt een gedeelde cultuur als consequentie van de beslissingen die de redactie maakt. Je kan dus ook overschakelen naar het live-kanaal van een ander land of van bijvoorbeeld Europa. Met een ondertiteling in je eigen taal natuurlijk. Als je de ruïnes van een voormalig wereldrijk wil bekijken, schakel je naar de BBC. Nù. Live.
Het verhuizen van de cruiseterminal lukt maar niet, er wordt zelfs al walstroom aangelegd. Waarom niet simpelweg tegenhouden bij IJmuiden? Dat kan wèl snel. Want inwoners hebben niets aan die oceaanstomers. Zo’n gevaarte verbrandt dagelijks tot wel 150 ton ruwe olie-residu dat ongefilterd de lucht in gaat. Het uitstootequivalent van een miljoen personenauto’s. En ondertussen maken we kleine stapjes met de Agenda Autoluw…
Sleep wel eenmalig twee of drie afgeschreven cruiseschepen naar de terminal zodra er walstroom is. Dan heb je in één klap 10.000 kleine huurwoningen erbij. Daar heeft de stad wèl baat bij, 365 dagen per jaar. Wanneer worden we weer gidsland?
Veel toeristen zullen dan wegvallen. Het laatste stuk vanuit IJmuiden of Rotterdam is dan te lastig binnen hun krappe vaarschema. Bussen zijn ook veel makkelijker te reguleren met de milieuzone en speciale routes, als het al lukt buschauffeurs te vinden voor deze grote aantallen passagiers.
De klimaatactivisten en hun acties die vorige week in het nieuws waren en aandacht kregen maken niet duidelijk wat ze aan wie vragen. Ja, we moeten ‘aandacht’ geven aan het einde van de mensheid en niet aan het 70-jarig jubileum van Donald Duck in Nederland of het boek van een wielrenner.
Dit land kent heel veel amateurwielrenners en fans van de sport, maar ook ontvangen heel veel huishoudens het vrolijke weekblad. Maar wat kan je als individu doen aan het klimaat? De enige fysische processen waar je rechtstreeks invloed op hebt is het verbranden van brandstof met je auto of voor het verwarmen van je huis. De elektrische auto is dan ook een populair gespreksonderwerp want die veroorzaken zelf geen uitstoot. Je huis isoleren, de thermostaat lager en zelf energie maken zijn, geholpen door Poetin, ook actueel. Tot aan de praatshows op televisie aan toe.
De klimaatactivisten doen nu iets wat heel irritant is voor veel consumenten en wat passiviteit uitlokt. Ze veroordelen ons als schuldigen aan de klimaatverandering met de boodschap dat wij individueel ons gedrag moeten aanpassen. De activisten zijn, net als wij consumenten, blind voor het simpele feit dat ons gedrag niet een vervuilende, desastreuze keuze is als consument maar beperkt wordt door de industrie. Je kan je koopgedrag aanpassen, maar dat is tegen de klippen op omdat het grotendeels niet door ons individueel wordt bepaald. Dat wordt ons wijsgemaakt en daar tuinen we in. Consumenten zijn vooral marionetten van de verkopers.
Die industrie op haar beurt zorgt wèl grootschalig voor de verandering van het klimaat. Dat is namelijk de essentie van industrie. Het antropoceen, het tijdperk waarin onze planeet de gevolgen ondervindt van menselijke activiteit, is dan ook begonnen met de industrialisatie. Zonder de industrie was het ons niet gelukt om in deze ellende terecht te komen. Zelf kunnen we niet efficiënt en op grote schaal koeien melken, over oceanen vliegen, graan oogsten, computers bouwen en zo verder. Zelfs een cv-installatie of auto bouwen lukt ons niet zonder de industrie.
Die industrie op haar beurt streeft altijd de grootst mogelijke schaal na om zo de kosten per eenheid te verlagen. Daarvoor bestaat ook een industriële oplossing. De aandacht van consumenten voor producten is te koop via de reclame-industrie. Denk dan niet alleen aan het filmpje voor het tv-journaal, maar vooral aan ‘big tech’. Die laat ons geloven dat uw schermpje goede gepersonaliseerde adviezen kan geven voor u als consument, maar ze zijn vooral bezig op zo groot mogelijke schaal ons gedrag en onze gegevens door te verkopen aan de industrie.
De materiële grondstoffen voor de industrie moeten ook zo goedkoop mogelijk gewonnen worden, bij voorkeur door een land met grondstoffen om te kopen. Politicologen hebben aangetoond dat zoiets doorgaans resulteert in een dictatuur. Inwoners, hun rechten en een democratie zijn in een grondstoffenrijk land niet belangrijk. Er zijn geen hoog opgeleide, creatieve arbeidskrachten nodig. Ze zijn zelf grondstof als slaaf in de mijnen of als soldaat aan het front. Heel actueel nu.
De noodzakelijke stap is om de industrie in te tomen. Denk niet dat zoiets niet kan, want het gebeurt nu al. De staat kan dat ook, want ze heeft het monopolie op geweld; in de beschaafde vormen: gevangenisstraf, boete en belasting. De belasting op toegevoegde waarde betalen wij allemaal als consument en daar weet de industrie niet aan te ontsnappen. Het is namelijk een soort belasting die een ‘level playing field’ overeind houdt. Het treft de concurrenten ook, in gelijke mate.
Helaas is het een ‘domme’ belasting, die geen rekening houdt met de impact van het product op de planeet. Erger nog, het maakt de industrie weinig uit omdat het via de detailhandel wordt geïnd. De winkels zijn de ’sitting ducks’, de aan de grond genagelde slachtoffers van de belastingdienst. De detaillist verkast niet zoals een multinational naar een land met een ander belastingregime want de consumenten blijven dan achter. Webwinkels proberen dat wel, maar uiteindelijk achterhaalt de douane de pakketjes zonder btw en sluit het net zich.
Als de btw slimmer wordt gemaakt dan danst de industrie als marionetten aan een touwtje mee. Op basis van de mate waarin mijnbouw en teelt nodig is voor het product moet de btw dan omhoog gaan. De extra opbrengsten die zo bij de staat binnenkomen moeten dan ook linea recta terug gaan in de vorm van een lagere inkomstenbelasting voor degenen die fysieke arbeid verrichten. Producten die zwaar vervuilend zijn, zoals een grote zware auto, zullen dan veel duurder worden. Zo neem je als consument vanzelf actie bij alle keuzes die je maakt. Reparatie en recycling is tegelijk eerder rendabel als fysieke arbeid goedkoper is.
Maar een slimme btw is niet genoeg. Want die handel in aandacht is ook een essentieel probleem. Het steunt de industrie in haar streven naar immer grotere markten. De kleine, lokale producten bereiken de consument minder makkelijk dan de multinationals die alles en iedereen kunnen omkopen: zoekresultaten en populaire videomakers op het web, de plaats op ooghoogte in het schap, vierkante meters reclame op straat en rondom de films en tv-shows die we na gedane arbeid kijken. Net zoals de regimes die grondstoffen en slaven leveren is ook aandacht een kostenpost die omlaag moet.
Wij worden door grote multinationals allerlei behoeften aangepraat zodat ons meer verkocht kan worden. Doorbreek dat, zodat een journalist die je daarvoor betaalt uitzoekt wat de industrie heeft te bieden. Als de handel in aandacht gecriminaliseerd wordt is die journalist ook volledig financieel afhankelijk van de contributie van lezers en kijkers. Wordt dat vertrouwen geschonden, dan verliest de journalist inkomen. De adviserende rol van de detaillist die inkopen doet bij de industrie wordt dan ook weer belangrijker. Een goede winkel trekt klanten, een winkel met een onkritische inkoper gaat failliet. Hoe vind je goede journalisten en winkels? Vraag het in je directe omgeving, desnoods via internet, maar niet aan een groot advertentiebedrijf uit Californië.
Als derde maatregel moet statiegeld op alles verplicht worden, om te beginnen in de EU. De rest volgt vanzelf. De industrie is nu te weinig gemotiveerd om duurzame producten te maken omdat hun productie nu als ‘afval’ eindigt voor de overheid om op te ruimen. Per definitie kan geen enkele overheid dat echt goed. De zwakkere staten komen niet veel verder dan het verbranden of ergens neerstorten. Een overheid die ‘afval’ iets beter verzamelt lukt het hoogstens om bepaalde soorten grondstoffen apart in te zamelen om weer terug te verkopen aan de industrie. Maar dan nog is het te vaak goedkoper voor de industrie om verse grondstoffen uit de mijnen te gebruiken.
Het product en de verpakking is vaak zelf ook een manier om aandacht te trekken. Een extra laagje folie trekt de aandacht in de supermarkt en kan een promillage extra omzet opleveren, ook al maakt het de verpakking onbruikbaar voor hergebruik. Door met slimme marketing status te beloven via een merkje op, of de unieke vorm van, het product wandelt vooral de jeugd rond als onbetaalde reclamezuil.
Ontwerpen voor maximaal gebruik en hergebruik is nu juist een kostenpost, maar als alles wat je verkoopt als een boemerang weer terug komt dan kan het wèl uit om het product anders te ontwerpen. In combinatie met de slimme btw zal het ook een concurrentievoordeel opleveren. Heb je als industrie minder teelt of mijnbouw nodig, dan ben je de concurrentie te slim af.
Deze drie maatregelen zijn voor consumenten netto geen grote aderlating, behalve voor de rijksten onder ons. Ze consumeren meer en zorgen voor meer vervuiling, dus zal de slimme btw ook meer van hun consumptie belasten terwijl hun inkomstenbelasting niet daalt, als ze die niet al weten te ontduiken. Maar degene die fysieke arbeid levert zal erop vooruit gaat terwijl de verleiding en statusgekte door de verkopers afneemt. Een zoekmachine kost dan misschien wel twee euro per maand via je internetprovider, maar is niet langer een verkoper. Als zelf maken en repareren weer lonend wordt zal iedereen daar dan ook meer tijd aan besteden. Je bent dan niet gek maar verstandig.
Omdat deze drie maatregelen de consument en de burger geen grote offers vraagt kan de politiek ze prima uitvoeren. Het wettelijk en juridisch stelsel staat er klaar voor. Doordat de heffing via de btw gaat maakt het niet uit als multinationals vluchten naar andere landen met minder belastingdruk. Ze zijn immers uiteindelijk in winkels met elkaar in concurrentie. De politiek moet zich wel eerst gesteund weten door burgers in het land. Die kunnen dat laten weten en dat is wèl haalbaar.
If you don’t bring your own bicycles, then you should find bicycles to rent. There is no ‘free floating’ rental scheme for bicycles in Amsterdam (luckily!) only bike rent stations (by Donkey Republic). And those are in the paid parking zones.
So you have to find a bike shop. There are many shops all over the city. After all, there are more bicycles than inhabitants in the city. Many but not all bike shops rent out bicycles. From a bike shop you probably also get a better deal if you rent for several days.
Bij voorkeur oplossingen die weinig kosten. Toevallig maakte ik recent een lijstje.
En daar kies ik deze drie zes uit om toe te lichten:
– op elke straathoek in centrum een ladenlossen-plek
Door het overvloedige misbruik van de RVV-ontheffing is het voor fietsers heel akelig op de Amsterdamse grachten. Er staat altijd een vrachtwagen of bestelbus uit te laden. In nauwe straatjes, op de bruggen, overal. Liefst ook in combinatie met kadeherstel of andere wegwerkzaamheden.
Ik schreef al uitgebreid over het probleem van de RVV-ontheffing maar duidelijk is dat de beste oplossing is om meer laadlosplekken te maken. Dat geeft ook lucht in de stad, minder geparkeerd blik, meer uitzicht en dat is ook goed voor de verkeersveiligheid. Als op elke straathoek een parkeerplek voor laden en lossen is dan is er ook geen noodzaak meer om op grote schaal RVV-ontheffingen uit te delen. De eisen kunnen omhoog en de handhaving op goed gebruik ervan is dan realistisch. Nu gebeurt het op zo’n ontstellend grote schaal dat men gevaarlijk parkeert (wat niet mag van de ontheffing) dat er niet tegenop te handhaven is.
Ook omwonenden, voorbijgangers en andere slachtoffers kunnen de overtreder vaak geen alternatief geven als die in de weg staat. Hij kan nergens naartoe! Als elke straathoek een vrije plek heeft kan hij daar staan. Als die even bezet is, rij door naar de volgende hoek en wacht daar of pak je steekkar en begin alvast met uitladen tot je voorkeursplek vrij komt. Als alle plekken in de buurt vol staan, dan moet je voortaan op een beter tijdstip komen als het rustiger is.
– onverplichte fietspaden langs rijbanen waar 30km/u geldt
Ik suggereerde het ook al bij de wethouder toen ze me in een overleg met Autoluw.nu vroeg om een oplossing voor de drukte op het fietspad. Geen fietspaden opheffen, maar bij het invoeren van 30km/u de verplichte fietspaden langs de 30km/u GOWs onverplicht maken. Maar niet het fietspad opheffen! Die blijft nodig.
– zwenkstroken langs fietspaden
Snelle fietsers halen langzame fietsers vaak op kruisingen in. Maar dat is juist geen goede plek! Want de ingehaalde schrikt even terwijl die aandacht wil geven aan een auto die van rechts komt. De inhaler kan die auto niet eens zien omdat die druk is met inhalen.
Smalle fietspaden langs een rijbaan kunnen vaak niet over de volle lengte verbreed worden omdat er bomen, parkeermeters, vuilcontainers en wat niet al staan. Maar daar liggen wel parkeerplaatsen! Als er drie of vier achter elkaar liggen kan je die voor die lengte bij het fietspad betrekken. Van de rijbaan scherm je ze af door fietsnietjes langs de rijbaan te plaatsen want anders staan ze gelijk vol met auto’s. In de lengterichting, niet dwars dus.
Stedenbouwkundigen vinden dit misschien lelijk en ongepast. De verkeerskundigen gruwen hier misschien ook van omdat het niet mag van de CROW-richtlijnen of de lesboeken op de universiteit die van autoverkeer uit gaan. Maar fietsers, zeker de oek-fietsers, zijn heel flexibel en geen snelle auto’s. Die kunnen echt wel omgaan met zo’n kort stukje breder fietspad zonder tegen de boom te knallen aan het einde ervan. Probeer het eerst eens als pilot en dan weet je het zeker. Dit past wat mij betreft in de categorie patatzak en banaan als Amsterdamse fietsinnovaties. Ga uit van het gedrag van de fietser en niet de CROW-richtlijnen en oude conventies.
– waarschuwingsborden langs de snelweg in het Frans en Duits
De toeristen die naar Amsterdam komen weten niet wat ze meemaken. Ze zijn niet alert op fietsers. Waarschuw minstens de automobilisten ervoor. Minstens moeten ze de muziek in de auto zacht zetten en het raampje op een kier. Dan kunnen ze de fietsers tenminste horen bellen of schreeuwen. Maak een 5-talige folder en een website met veel visuele instructies over autorijden in Amsterdam (geen voorrang als je van een drempel komt). De website kan je boven de urinoirs in benzinestations langs de snelwegen vanaf de grens tot Amsterdam adverteren, samen met een duidelijk plaatje van een van de vele suggesties. QR-code erbij: Bikecity.amsterdam ofzo. Foldertjes om mee te nemen verspreiden via de benzinestations. Ook goed voor de dagjesmensen uit Nederland die Amsterdam bezoeken. Billboards langs de snelweg en in borden in de weilanden: “Bikecity.amsterdam? -> lower music and window”
Doe ze ook vooral de tip aan de hand om zelf fietsen mee te nemen (of te huren) en de auto gratis buiten de stad te parkeren. Weer een andere website moet dan voor die doelgroep het boekje ‘Learn to cycle in Amsterdam’ Xing Chen kort samenvatten met filmpjes enzo.
Ook graag instructies voor alle toeristen over fietsers: fietsen is een evenwichtskunst en ga niet bij een zebrapad op voorrang wachten en een beetje/toch niet/niet/plotstochwel oversteken. Stap stevig door als je ziet dat het kan, neem je goed recht (want die heb je hier!), en de fietsers fietsen voor en achter je langs. Alle iAmsterdam communicatie moet daarnaar verwijzen.
– kentekenparkeren voor alles met een kenteken
Hier bestaat al een ambtelijke notitie van jaren geleden over volgens mij. Alle motoren, snor- en bromfietsen parkeren in autoparkeervakken. Laat ze een klein beetje betalen voor de vorm, iets van 50 cent per uur ofzo. Alles met een kenteken. Aparte vakken voor tweewielers hoef je niet te bouwen, die ontstaan vanzelf wel. Als een auto niet past omdat er al een scooter en een brommobiel staat bijvoorbeeld dan komen er meer tweewielers in dat vak. Eventueel kunnen automobilisten onderhandelen met een scooteraar om die van hem wat op te schuiven. Vanzelfsprekend mogen ze niet parkeren op eerdergenoemde laadlosplekken. Dit vergt geen aanpassing aan de openbare ruimte (dat scheelt geld!). Wel aan de APV lijkt me.
Het mooie van deze aanpak is dat er zo ook minder blik op straat staat zonder dat opgeheven parkeerplaatsen opnieuw ingericht hoeven worden. Er staat dan gewoon 1 brommer en een Biro op een hele autoparkeerplaats bijvoorbeeld.
Dit leent zich ook uitstekend voor een pilotproject in een beperkt gebied.
– IJ-park in tunnelmond van IJ-tunnel volgens plan en aanvullingen
Toevallig schreef ik vandaag nog op twitter over een eerder plan van mij om een ‘people mover’ voetgangers en fietsers over de linkerbaan van de IJ-tunnel te laten vervoeren. Want tweerichtings autoverkeer door 1 tunnelbuis mag niet van Rijkswaterstaat (en fietsen/lopen door die tunnel is geen goed idee). Auto’s en fietsers de tunnelbuis laten delen is 2 kilometer hel. Daarom elektrische karretjes die op en neer gaan naar metrostation Noorderpark over de linkerbaan. De enorme ruimte in de IJ-tunnelmond moet dan wel voor de fietser en voetganger worden, de auto’s aan de zijkanten over een enkele baan naar/van de Prins Hendrikkade. Toevallig vandaag heb ik een offerte gevraagd bij Siemens hoe duur zo’n people mover is voor 2 kilometer.
Doordat de NS lange doorgaande intercity’s kan exploiteren hoeft 80 procent van de reizigers niet over te stappen (NRC, 4 oktober 2022). Het is vreemd dat dit gepresenteerd wordt als een kwaliteit. Vergelijk je het met de Zwitserse spoorwegen dan valt op dat daar dorpen een treinstation hebben die in Nederland hoogstens met een streekbus worden bediend. In Zwitserland moet je bijna altijd overstappen, vaak op hetzelfde perron, via een ingenieus netwerk dat als een klokwerk functioneert. Een immer comfortabele overstap kost maar een paar minuten. De grote verstorende elementen zijn daar juist de buitenlandse treinen die met vertraging aankomen.
Als je het treinreizigers vraagt willen ze voornamelijk op loop- of fietsafstand in een trein stappen en op een voorspelbaar tijdstip aankomen in de buurt van de bestemming, om te voet of met de fiets het laatste stukje af te leggen. Een overstap is voornamelijk vervelend omdat het vertraging kan opleveren. De meeste reizigers maken een korte reis in dit kleine land. Simpel gezegd, een robuuste dienstregeling van treinen die voornamelijk megastations met elkaar verbindt is misschien wel heel profijtelijk, maar niet waarmee je mensen op hun bestemming brengt als ze daarna een half uur op een streekbus moeten wachten. De auto doet dat veel beter.
De treinreizigers die wel echt lange afstanden afleggen zijn de internationale treinreizigers. Maar die worden door de NS juist weer heel slecht bediend en moeten bij Thalys/Eurostar of Deutsche Bahn maanden tevoren een ticket kopen. In de grensregio’s rijden boemeltjes van andere spoorwegen die massa’s forensen vervoeren en zo op z’n Zwitsers heel goed doen wat juist prioriteit moet zijn voor de NS. Met de NS kom je het land nu niet uit.
De perverse uitkomst van de huidige concessie is dat de NS beloond wordt voor het laten rijden van veel treinen zonder vertraging tussen grote stations, maar niet voor het aanbieden van een dekkend netwerk. Van de KLM en de Zwitserse spoorwegen kan de NS leren dat je juist overstappers overal zelf vandaan moet harken. Helaas is de perverse uitkomst van de KLM-strategie voor Schiphol dat er nu veel onnodige, vervuilende, overlastgevende vluchten opstijgen en landen in plaats van dat Schiphol zelf een functioneel klein stationnetje voor de buurt is in het wereldwijde netwerk van vliegvelden.
Amsterdam en andere grote steden hebben geld nodig voor de openbaar vervoer-infrastructuur. Den Haag gunt dat traditiegetrouw niet, te weinig of te laat omdat alle gemeenten in het land ook recht hebben op een beetje. Daarom moet de Gemeentewet veranderen zodat de grote bedrijven in grote steden, net als in Île-de-France, bij kunnen dragen aan het openbaar vervoer. Daar wordt namelijk dat mooie metronet in Parijs en omgeving grotendeels mee gefinancierd. Vertaald naar de Amsterdamse situatie zou dat zo’n 700 miljoen per jaar op kunnen leveren, terwijl de vervoerskosten in 2020 hier zo’n 500 miljoen bedroegen.
Stad versus provincie
Steden zijn dan wel heel aantrekkelijk voor grote bedrijven maar de hoge bevolkingsdichtheid maakt het ook complexer – en dus duurder – om infrastructuur aan te leggen. Dat is de rechtvaardiging hiervoor.
Waar men in een landelijk gebied genoeg heeft aan het asfalteren van een stuk weiland voor een tweebaansweg met een fietspad ernaast is dat in de stad niet genoeg voor bereikbaarheid. Om grote massa’s mensen te vervoeren organiseer je als overheid dat steeds dezelfde cabines op en neer rijden of varen met steeds andere mensen die in- en uitstappen. Niet iedereen een eigen cabine. Privévervoer schiet tekort. Er zit zelfs een limiet aan wat de fiets kan oplossen, zelfs als meer forensen eindelijk de auto voor een (elektrische) fiets omruilen.
Prettige grote steden functioneren niet zonder goed openbaar vervoer.
Waarom zo financieren?
Belastinginkomsten van burgers inzetten om het openbaar vervoer in de stad te verbeteren is niet iets waar je electoraal mee scoort, in ieder geval niet als VVD. Het vergt een abstractielaag teveel om te populariseren dat ook de automobilist die in suburbia woont beter af is met meer openbaar vervoer. Immers, dan kunnen andere automobilisten de auto laten staan om goedkoper en prettiger op hun bestemming te komen met het openbaar vervoer en dat geeft ruimte op de weg.
Openbaar vervoer is geen linkse hobby maar bittere noodzaak om stedelijke regio’s te laten functioneren. Daar zit onderling afhankelijke arbeid geconcentreerd. Omdat het betalen voor zo’n abstractie nooit populair wordt bij het electoraat is het beter om de grote bedrijven in de grote steden een extra belasting op te leggen. Die kiezen rationeel op basis van een uitgebreide analyse voor de regio met goed openbaar vervoer.
Als een belasting doelgericht is kan die lokaal geheven worden, denk aan de toeristenbelasting, de precariobelasting, de vermakelijkhedenretributie en dergelijke die in de Gemeentewet beschreven staan.
Niet de kleintjes maar de groten
Natuurlijk gaat het niet om het belasten van het midden- en kleinbedrijf. Die zijn al een ’sitting duck’, ze kunnen praktisch niet verkassen, zijn doorgaans op hun vestigingsplek gegroeid. Het gaat eerder om de grote multinationals die Amsterdam uitkiezen uit vele alternatieven in Europa of de wereld. Het ‘fiscaal gunstige klimaat’ verandert niet fundamenteel als de lokale overheid komt aankloppen om een heel kleine lokale belasting te heffen. Amsterdam blijft òòk met zo’n belasting nog steeds aantrekkelijk dankzij de hoog opgeleide talenten die hier graag willen wonen. Wordt eerder aantrekkelijker. Dat kost een klein beetje, maar nu kunnen bedrijven daar niet aan bijdragen.
Journalist Paul Verspeek is niet echt welkom bij een groot populair evenement in de Ahoy-hal in Rotterdam, maar weet toch een ticket te kopen en doet verslag voor RTV Rijnmond.
De thema’s die de bezoekers bezighouden zijn mij niet onbekend als moderator van Petities.nl. Toch sla ik aan op de oproep ‘wantrouw alle instituties’. Dat is een lastige want dan blijft er weinig over. Dan leef je zeg maar als een Rus in Rusland. Je vertrouwt op het eten van je datcha, bemoeit je zo min mogelijk met politiek, zoveel mogelijk afzijdig blijven en hopen dat iedereen je met rust laat.
Ondertussen zijn instituties wel nodig. Een enkele leider heeft ook niet de wijsheid in pacht, dus kom je uit bij een democratisch bestel. Natuurlijk moet je het bestuur kritisch volgen, maar als je continue alles wat ze doen wantrouwt dan kom je tot niets als mens. Het is juist de uitdaging om vertrouwen te organiseren, daar kom je veel verder mee.
Close
Ad-blocker not detected
Consider installing a browser extension that blocks ads and other malicious scripts in your browser to protect your privacy and security. Learn more.
